Εθνική Φρουρά & Ιστορία, τεύχος 43ο

αλλά χρησιμοποιούσαν τους όρους ως ταυτόσημους. Προκειμένου να δοθεί λοιπόν το στίγμα της εφαρμογής της προπαγάνδας στον κυπριακό αγώνα, προσφεύγουμε στα γραφόμενα των ιδίων των πρωταγωνιστών της υπό μελέτη περιόδου, τα οποία όχι μόνο κρύβουν ένα συνοπτικό ορισμό, αλλά δίνουν ταυτόχρονα και τη σημασία της προπαγάνδας κατά τη διάρκεια μιας επανάστασης και κατά τη διάρκεια αντεπαναστατικών επιχειρήσεων. Ο επικεφαλής της ΕΟΚΑ έγραφε: «εν τελευταία αναλύσει, οι αγώνες κ ε ρ δ ί ζ ο ν τ α ι κ υ ρ ί ω ς μ ε τ η ν ψ υ χ ή ν και ουχί με τα όπλα. Προς τούτο επιβάλλεται οργάνωσις συστηματικής προπαγανδιστικής εργασίας 3 […]» . Στο αντίπαλο στρατόπεδο ο Κυβερνήτης Χάρντιγκ τον Ιανουάριο του 1956 σε άκρως απόρρητο μακροσκελές έγγραφό του έγραφε: «Για να κατανικήσουμε την Ένωση, οφείλουμε να μεταμορφώσουμε το μυαλό και τα αισθήματα των Ελλήνων της Κύπρου. Με κανένα άλλο τρόπο δεν θα εγκαταλείψουν τον στόχο της Ένωσης 4 […]» . Ουσιαστικά δηλαδή ο Στρατάρχης, πρώην Αρχηγός του Αυτοκρατορικού Γενικού Επιτελείου, συμφωνούσε με τον Κύπριο απόστρατο Συνταγματάρχη του Ελληνικού Στρατού. Για να καταπνιγεί μια επανάσταση δεν χρειάζεται μόνο η ένοπλη καθυπόταξή της, αλλά και η εκρίζωση της ιδέας που τη δημιούργησε. Σε αυτό το σημείο είναι που αναδεικνύεται η προπαγάνδα ως σημαντικότατος παράγοντας σε περιπτώσεις ασύμμετρων πολέμων. Στην παρούσα μελέτη θα ασχοληθούμε με μια συγκεκριμένη αποστολή της προπαγάνδας. Τη διασπαστική, διαιρετική ή διαλυτική προπαγάνδα. Όπως καταγράφει ο Ιωάννης Κ. Βολωνάκης στο έργο του Παγκόσμιος Ιστορία του Ψυχολογικού Πολέμου και της Προπαγάνδας 5 , «η πλέον συνήθης μορφή ενεργείας του ψυχολογικού πολέμου είναι η αποστολή της διασπαστικής προπαγάνδας. Τόσον εν πολέμω όσο και εν ειρήνη το τμήμα αυτό της προπαγάνδας έχει ως βασικόν σκοπόν της αποστολής του να διασπαση τον αντίπαλον. Η πρόκλησις δυσπιστίας, η αναμόχλευσις των υπονοιών, η έλλειψις εμπιστοσύνης, η αμφιβολία, η διχόνοια, η καχυποψία και η υπόμνησις γεγονότων είναι τα συνήθη θέματα με τα οποία προσπαθεί να διασπάση την συνοχήν ενός εχθρικού στρατοπέδου». Τρεις από τους βασικούς αντικειμενικούς σκοπούς του Στρατηγικού Ψυχολογικού Πολέμου, στο εγχειρίδιο για τις Ψυχολογικές Επιχειρήσεις της Διεύθυνσης Εκπαιδεύσεως του Γενικού Επιτελείου Στρατού της Ελλάδας, είναι οι εξής: «Να υπονομεύσουν την 76 ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 43 Ο ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 3. Γεώργιος Γρίβας-Διγενής, Απομνημονεύματα Αγώνος Ε.Ο.Κ.Α. 1955-1959 (Αθήναι: χ.ε., 1961), σελ. 334. 4. The National Archives (ΤΝΑ)/ CO 926/548, The Constitutional Problem in Cyprus , Note by the Governor, 18 Ιανουαρίου 1955. Η χρονολογία στο έγγραφο είναι 1955, αλλά προφανώς αυτό συντάχθηκε τις πρώτες μέρες του 1956. 5. Ιωάννης Κ. Βολωνάκης, Παγκόσμιος Ιστορίας του Ψυχολογικού Πολέμου και της Προπαγάνδας (Αθήνα: Γεωργιάδης, 2008), σελ. 411.