Εθνική Φρουρά & Ιστορία, τεύχος 43ο

Οικονομικών, Εθνικής Άμυνας καθώς και το ΓΕΕΘΑ των ΗΠΑ που είχαν πλειοψηφήσει, ήταν κάθετα αρνητικά στις δικές τους εισηγήσεις, με το σκεπτικό πως «από κάπου θα όφειλαν οι ΗΠΑ να αρχίσουν να αρνούνται τα αιτήματα για στρατιωτική βοήθεια που προέρχονταν από κάθε νεότευκτη κρατική οντότητα 7 » . Στην 434 η Σύσκεψη του ίδιου οργάνου που συνήλθε στις 4/2/1960 το θέμα επανήλθε. Σε σχετική ερώ- τηση του Gray (ο προεδρικός σύμβουλος είχε επιπρόσθετα προωθήσει και το ερώ- τημα αν η απόφαση θα λαμβανόταν σε αυτό το ανώτατο επίπεδο ή σε υπουργικό, εφόσον επανερχόταν κάποτε το κυπριακό αίτημα), ο -αυτή τη φορά παρών- Herter αποκρίθηκε πως, παρόλη την προσωπική κλίση του προς την αποφυγή εξοπλισμού της νεαρής Δημοκρατίας, εξακολουθούσε να επιθυμεί να μείνει το ζήτημα ανοικτό σε μελλοντική επανεξέταση, προσέγγιση που προσυπέγραψε και ο ίδιος ο αμερι- κανός Πρόεδρος. Ο τελευταίος κατέστησε σαφές ότι ανησυχούσε έντονα στο ενδεχόμενο να στρέψουν αμερικανικής προέλευσης όπλα δύο ΝΑΤΟϊκοί εταίροι εναντίον τρίτου συμμάχου (εννοώντας προφανώς το ΗΒ) και, υπ’ αυτό το πρίσμα, δεν θα είχε αντίρρηση στην εξοπλιστική ενίσχυση μόνο των δυνάμεων εσωτερικής ασφάλειας της Κύπρου 8 . Στο τελικό κείμενο, που εγκρίθηκε στις 9/2/1960 ως NSC 6003, επικράτησε η άποψη του State Dept, σύμφωνα με την οποία «κάθε μελλοντικό αίτημα των Ελλάδας ή/ και Τουρκίας να δεχθούν αυξημένη στρατιωτική βοήθεια από τις ΗΠΑ σε αντικατάσταση οπλικών συστημάτων που θα είχαν ενδεχομένως μεταβιβάσει προηγουμένως στην Κυπριακή Δημοκρατία, οφείλει να εξεταστεί σε ad hoc βάση από το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ» , ενώ η Κυπριακή Δημοκρατία θα παρακινείτο να επικεντρωθεί στη δημιουργία ελαφρά εξοπλισμένων δυνάμεων προσανατολισμένων πρωτίστως σε αποστολές «εσωτερικής ασφάλειας» . Για την απόκτηση όπλων θα ήταν ευκταίο να στραφεί στις 3 εγγυήτριες Δυνάμεις. Η απευθείας αμερικανική στρατιωτική βοήθεια αποκλειόταν πριν εξαντληθούν οι δυνατότητες που μόλις αναφέρθηκαν. Οι παλινδρομήσεις σχετικά με την είσοδο της Κύπρου στο ΝΑΤΟ Εξάλλου, η Κύπρος δεν αναμενόταν να επιδιώξει ένταξη στη Βορειοατλαντική Συμ- μαχία στο άμεσο μέλλον ούτε και θα ενθαρρυνόταν σχετικά ή θα αποκλειόταν εκ προοιμίου ένα τέτοιο κυπριακό αίτημα από τις ΗΠΑ - αυτά, αντίθετα από τις αρχικές αμερικανικές σκέψεις που διατύπωσε στη ΝΑΤΟϊκή υπουργική σύνοδο του Μαΐου 1957 ο τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ J. F. Dulles περί μεταφοράς της δικαιοδοσίας επί των βάσεων του νησιού από το ΗΒ στη Βορειοατλαντική Συμμαχία. Παρεμφερείς ιδέες είχε εκθέσει ο Γεν. Γραμμτέας της Συμμαχίας P.-H. Spaak στον Βρετανό υπουργό Εξωτερικών S. Lloyd τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, ενώ επίσης στην ίδια κατεύθυνση κινείτο η σχετική εμπιστευτική (όχι όμως και δεσμευτική) «συμφωνία κυρίων» Καραμανλή - Menderes της 19 ης Φεβρουαρίου 1959 στη Ζυρίχη. Μπορεί να θεωρηθεί βέβαιο ότι αυτή η συμφωνία της ελληνικής και της τουρκικής 32 ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 43 Ο ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 7. FRUS 1958-60, vol X part I “doc 338”. 8. FRUS 1958-60, vol X part I “doc 346”.