Εθνική Φρουρά & Ιστορία, τεύχος 43ο

«ἐνθυμουμένους ὅτι τολμῶντες καὶ γιγνώσκοντες τὰ δέοντα καὶ ἐν τοῖς ἔργοις αἰσχυνόμενοι ἄνδρες αὐτὰ ἐκτήσαντο, καὶ ὁπότε πείρᾳ του σφαλεῖεν, οὐκ οὖν καὶ τὴν πόλιν γε τῆς σφετέρας ἀρετῆς ἀξιοῦντες στερίσκειν, κάλλιστον δὲ ἔρανον αὐτῇ προϊέμενοι»: Οι Αθηναίοι πρέπει να συλλογιστούν πάνω στις συνιστώσες του αθηναϊκού μεγαλείου. Η σπουδαιότερη από αυτές είναι ο ίδιος ο Αθηναίος πολίτης, γέννημα της πόλης και του πολιτεύματός της. Παρουσιάζεται να εμφορείται από μιαν ψυχική ιδιότητα (τόλμη), από μια δια- νοητική (γνῶσις) και μια ηθική (αἰδώς, η ντροπή). Τέτοιοι άνδρες ήταν οι δημιουργοί του αθηναϊκού μεγαλείου, οι οποίοι ακόμη και στην ώρα της αποτυχίας προτιμούσαν να ξοδέψουν τη ζωή τους, προσφέροντάς την ως την πιο ωραία συνεισφορά (κάλ- λιστον ἔρανον) στην πόλη. «Θ’ ακολουθήσω με θάρρος τη μοίρα μου. Ίσως αυτό να ναι το τελευταίο μου γράμμα. Μα πάλι δεν πειράζει. Δεν λυπάμαι για τίποτα. Ας χάσω το κάθε τι. Μια φορά κανείς πεθαίνει. Θα βαδίσω χαρούμενος στην τελευταία μου κατοικία. Τι σήμερα τι αύριο; Όλοι πεθαίνουν μια μέρα. Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα. Ώρα 7:30. Η πιο όμορφη μέρα της ζωής μου. Η πιο όμορφη ώρα. Μη ρωτάτε γιατί» . «κοινῇ γὰρ τὰ σώματα διδόντες…ἐνδιαιτᾶται»: Οι Αθηναίοι θα πρέπει να δείξουν γενναιότητα και αυτοθυσία στο πεδίο της μάχης, αναλογιζόμενοι τα οφέλη που τους περιμένουν μετά τη θυσία τους: αγέραστος έπαινος, αιώνια μνήμη και υπόμνηση, αναγνώρισή τους ως πανανθρώπινων, οικουμενικών προτύπων. Θα δώσουν κάτι ασήμαντο και φθαρτό (το σώμα) και θα αποκτήσουν κάτι το αιώνιο και αγέραστο. «οὓς νῦν ὑμεῖς ζηλώσαντες καὶ τὸ εὔδαιμον τὸ ἐλεύθερον, τὸ δ’ ἐλεύθερον τὸ εὔψυχον κρί- ναντες μὴ περιορᾶσθε τοὺς πολεμικοὺς κινδύνους»: Οι Αθηναίοι με πρότυπο τους νε- κρούς (όχι μόνο τους παρόντες) και θεωρώντας ως θεμέλιο της ευτυχίας (εὐδαιμονία) την ελευθερία και ως θεμέλιο της ελευθερίας τη δυνατή ψυχή (τὸ εὔψυχον), δεν θα πρέπει να δειλιάζουν μπροστά στους κινδύνους του πολέμου. Είναι ενδιαφέρον ότι ευδαιμονία, ελευθερία και ευψυχία παρουσιάζονται αξεχώρι- στα, σαν μια έννοια. Αν αφαιρέσουμε την κοινή έννοια, την ελευθερία, θα διαπιστώ- σουμε την άμεση σύνδεση της ευτυχίας με τη γενναιότητα. Η πραγματική ευτυχία υπάρχει μόνο όταν υπάρχει ελευθερία. Μόνο οι ελεύθεροι άνθρωποι μπορούν να αισθανθούν ευτυχισμένοι. Όταν η ελευθερία απειλείται, θα πρέπει να την υπερα- σπιστούν με γενναιότητα. Είναι αξιοσημείωτη η σύνδεση της ευτυχίας με τη γενναι- ότητα. Ο πολίτης πρέπει να φανεί γενναίος όχι μόνο για κάτι αφηρημένο, όπως η ελευθερία, αλλά για χειροπιαστά πράγματα, όπως η ευδαιμονία, η απόλαυση των υλικών και πνευματικών αγαθών που του προσφέρει η πόλη. «κοινῇ γὰρ τὰ σώματα διδόντες ἰδίᾳ τὸν ἀγήρων ἔπαινον ἐλάμβανον καὶ τὸν τάφον ἐπισημότατον, οὐκ ἐν ᾧ κεῖνται μᾶλλον, ἀλλ’ ἐν ᾧ ἡ δόξα αὐτῶν παρὰ τῷ ἐντυχόντι αἰεὶ καὶ λόγου καὶ ἔργου καιρῷ ἀείμνηστος καταλείπεται.» Ποια είναι τα οφέλη που προκύπτουν 23 ΕΠΙΜΝΗΜΟΣΥΝΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΡΙΑΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ Κας ΚΛΕΛΙΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΣΤΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΤΟΥ ΗΡΩΑ ΕΥΑΓΟΡΑ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙΔΗ