Μνήμες κατεχόμενης γης. Εκτοπισμένοι Δήμοι και Κοινότητες

Mνήµες Kατεχόµενης Γης Στύλλοι Το χωριό Στύλλοι εντοπίζεται δώδεκα χιλιόµετρα βορειοδυτικά της πόλης της Αµµοχώστου, στις κοιτίδες της πολιτιστικής και θρησκευτικής παράδοσης. Από το χωριό περνούν οι ποταµοί Πεδιαίος και Γιαλιάς. Από τους Στύλλους περνούσε γραµµή του κυπριακού κυβερνητικού σιδηρόδροµου. Πριν από την εισβολή ο αριθµός των κατοίκων του χωριού ανερχόταν γύρω στους 1.000. Σύµφωνα µε την αρχαιολογική σκαπάνη και τις ιστορικές πηγές, το χωριό πήρε την ονοµασία του από τους «στύλλους» (κολώνες), κατάλοιπα του παλαιού υδραγωγείου που µετέφερε νερό από την Κυθρέα στη Σαλαµίνα. Άλλη εκδοχή αναφέρει πως κατά τα βυζαντινά χρόνια υπήρχαν στυλίτες µοναχοί. Σύµφωνα µε άλλη παράδοση, το όνοµα του χωριού οφείλεται στους «στύλλους» που ο Ευαγόρας, βασιλιάς της Σαλαµίνας κατά τον 5ο- 4ο αιώνα π.Χ., είχε τοποθετήσει για την επέκταση της πρωτεύουσας του βασιλείου του. Οι κάτοικοι αναφέρουν, επίσης, ότι οι «στύλλοι» για να δένουν τα ζώα τους οι ταξιδιώτες από τη Λευκωσία προς την Αµµόχωστο έδωσαν το όνοµα στο χωριό. Οι κάτοικοι ασχολούνταν κυρίως µε τη γεωργοκτηνοτροφία. Καλλιεργούσαν κυρίως σιτάρι, κριθάρι και βαµβάκι. Στους Στύλλους υπήρχε Συνεργατική Πιστωτική Εταιρεία, η οποία αγόραζε τα γεωργικά προϊόντα, καθώς και Συνεργατικό Παντοπωλείο. Τα σπίτια του χωριού ήταν κτισµένα µε πλιθάρι και χαρακτηρίζονταν από τον πατροπαράδοτο «ηλιακό» µε καµάρες. Στην πλατεία του χωριού βρισκόταν ο ανδριάντας του ήρωα Θεοδόση Χατζηθεοδοσίου, ο οποίος δολοφονήθηκε από τους Άγγλους κατά τον αγώνα της ΕΟΚΑ. Η εκκλησία των Στύλλων ήταν αφιερωµένη στον Άγιο και ένδοξο Προφήτη Ηλία τον Θεσβίτη, του οποίου η γιορτή τιµόταν στις 20 Ιουλίου µε µεγάλη πανήγυρη, στην οποία µαζεύονταν οι χωριανοί. Η εκκλησία εγκαινιάστηκε στις 8 Νοεµβρίου 1953. Το χωριό είχε κατοικηθεί από την αρχαιότητα και έχουν βρεθεί διάφορα αντικείµενα, µεταξύ των οποίων µια κεφαλή αγάλµατος που σήµερα βρίσκεται στο Κυπριακό Μουσείο. 76