Μνήμες κατεχόμενης γης. Εκτοπισμένοι Δήμοι και Κοινότητες

Ριζοκάρπασο Το Ριζοκάρπασο είναι διάδοχος οικισµός της αρχαίας πόλης Καρπασίας, από όπου προέρχεται και η ονοµασία του. Η πόλη καταστράφηκε περί τον 8ο αιώνα από τις αραβικές επιδροµές και η βασιλική του Αγίου Φίλωνος αποτελεί κατάλοιπο από την αρχαία πόλη. Μετά την καταστροφή της πόλης όσοι επέζησαν δηµιούργησαν στην ενδοχώρα την κωµόπολη Ριζοκαρπάσου. Έως τα µέσα του 16ου αιώνα ο οικισµός απαντάται στις πηγές ως Καρπάσι ή Carpasse ή Carpasso, ενώ προς τα τέλη της βενετικής κυριαρχίας για πρώτη φορά απαντάται ως Ριζοκάρπασο. Κατά τη Λατινοκρατία η βυζαντινή ονοµασία της χερσονήσου από Ακρωτίκη µετονοµάστηκε σε Καρπασία. Επί βασιλείας Ιακώβου Β’ των Λουζινιάν το Ριζοκάρπασο µαζί µε δύο άλλους γειτονικούς οικισµούς που εξέλιπαν έγινε κοµητεία. Επίσης, κατά τη διάρκεια της Λατινοκρατίας λόγω της κατάργησης του Αυτοκεφάλου της Ορθόδοξης Εκκλησίας από τους Λατίνους, ο ορθόδοξος επίσκοπος Αµµοχώστου είχε ως επισκοπική έδρα το Ριζοκάρπασο, µε επισκοπικό ναό τον Άγιο Συνέσιο Ριζοκαρπάσου. Υπήρξε σηµαντικό φέουδο κατά τη Λατινοκρατία για τις εύφορες πεδιάδες του και τα πλούσια νερά της Ποταµιάς, όπου εκεί ήδη από τον 16ο αιώνα Βενετοί φεουδάρχες οικοδόµησαν τρεις υδρόµυλους. Υπήρξε πολυπληθής οικισµός, και στην απογραφή του 1565 είχε τον µεγαλύτερο πληθυσµό από όλους τους οικισµούς της Κύπρου, αφού µόνο οι αρσενικού γένους ελεύθεροι καλλιεργητές κάτοικοί του ανέρχονταν στους 776. Η κωµόπολη Ριζοκαρπάσου αποτελείται από τρεις ενορίες, την Αγία Τριάδα, το Λεκό και την Ανάβρυση. Στην Αγία Τριάδα σώζονται βυζαντινές εκκλησίες, όπως αυτή της Αγίας Μαύρης, της Αγίας Μαρίνας κ.ά. Το Ριζοκάρπασο φηµίζεται για τον λαϊκό πολιτισµό του και πρωτίστως για τη λαϊκή ενδυµασία του, τη ριζοκαρπασίτικη σαγιά, το δουµπλέττι (επενδύτης) και τα υφαντά µε χάντρες. Ιδιαίτερος και πλούσιος είναι επίσης ο γαστρονοµικός πολιτισµός του Ριζοκαρπάσου. Eκτοπισµένοι ∆ήµοι και Kοινότητες 73