Μνήμες κατεχόμενης γης. Εκτοπισμένοι Δήμοι και Κοινότητες

Eκτοπισµένοι ∆ήµοι και Kοινότητες Μάνδρες Το χωριό Μάνδρες Αµµοχώστου βρίσκεται στους πρόποδες του Πενταδακτύλου, στη νότια του πλευρά αντίκρυ στη θάλασσα του Τρικώµου και τον κόλπο της Αµµοχώστου. Είναι ένα µικρό χωριό µε πληθυσµό γύρω στους 400 κατοίκους. Οι κάτοικοι ασχολούνταν κυρίως µε τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Το όνοµά του το πήρε βέβαια από το γεγονός ότι οι Μαντρίτες είχαν πολλά ζώα. Πολιούχος Άγιος είναι ο Άγιος Μάµας. Κυριότερο εξωκκλήσι είναι η Παναγία του Τοχνιού, δύο µίλια ανατολικά του χωριού, που παλαιότερα λειτουργούσε ως µοναστήρι. Άλλα εξωκκλήσια είναι η Παναγία η Γαλακτοτροφούσα (Γαλακτηνή) και ο Αρχάγγελος. Είχε δύο καφενεία όπου µαζεύονταν τους άντρες του χωριού. Το καινούριο σχολείο του χωριού, είχε γύρω στα εξήντα παιδιά, και ήταν διδάσκαλο. Μπορεί το χωριό να ήταν µικρό, είχε όµως πολιτιστικές εκδηλώσεις, εθνικές, θρησκευτικές και αθλητικές. Το χωριό µε τη σηµερινή του µορφή κτίστηκε επί Τουρκοκρατίας το 1750, όταν οι Ελληνοκύπριοι διώχτηκαν από τους Τούρκους από τα δικά τους χωριά, π.χ Άγιος Γεώργιος του Τσερέ και Παραδείσι, και βρήκαν καταφύγιο στην ορεινή περιοχή του χωριού. Οι Μάνδρες πλήρωσαν πολύ ακριβά το τίµηµα της τουρκικής εισβολής. Έµειναν εγκλωβισµένοι πάνω από τα 2/3 του χωριού. Παρόλο που είχαν καταγραφεί από τον Ερυθρό Σταυρό ως εγκλωβισµένοι δύο φορές, µια στις Μάνδρες και µία στη Γύψου, οι Τούρκοι δολοφόνησαν εν ψυχρώ εν καιρώ ειρήνης πέντε Μανδρίτες, τους Γεώργιο Χριστοδούλου, Σωτήρη Χατζήπαναγή, Πασχάλη Μοσφίλη, Ιωάννη Καραγιάννη και Φοίβο Καραγιάννη. Τα οστά τους έχουν βρεθεί και ταυτοποιηθεί και τάφηκαν στις ελεύθερες περιοχές. Επίσης, ο Γιαννής Γιαννή θεωρούνταν για χρόνια αγνοούµενος, όµως τα οστά του βρέθηκαν και τάφηκε και αυτός στις ελεύθερες περιοχές. Εξακολουθεί να παραµένει αγνοούµενος ο Ιωάννης Μ.Κουτσόφτα ο οποίος υπηρετούσε στο πυροβολικό του Τρικώµου. 61