Μνήμες κατεχόμενης γης. Εκτοπισμένοι Δήμοι και Κοινότητες

Eκτοπισµένοι ∆ήµοι και Kοινότητες Βιτσάδα Η Βιτσάδα είναι χωριό της επαρχίας Αµµοχώστου και ανήκει στη γεωγραφική περιφέρεια της Μεσαορίας. Το χωριό βρίσκεται σχεδόν στους πρόποδες του Πενταδακτύλου και από εκεί και πέρα αρχίζει ο απέραντος κάµπος της Μεσαορίας. Το όνοµα του χωριού προέρχεται από όνοµα φυτού. Ο ανθοφόρος βλαστός του ασφοδέλου (αβρόσκυλλας) είναι γνωστός σε όλην την Κύπρο µε το όνοµα βίτσα. Το ίδιο όνοµα έχει και ο ανθοφόρος βλαστός του ασφόδελου της σπουρτούλλας και της αγριαγκινάρας. Ο τόπος στον οποίο οι ανθοφόροι βλαστοί (βίτσες) των φυτών αυτών αφθονούν και δασώνονται, ονοµάζεται βιτσάδα. Στην κυπριακή διάλεκτο η κατάληξη –αδα αυτήν τη σηµασία έχει κι επειδή το χωριό είναι τόπος µε πολλές βίτσες ονοµάστηκε Βιτσάδα. Στα βορειοδυτικά του χωριού υπάρχουν κοιτάσµατα γύψου, πιθανόν της µειόκαινης γεωλογικής περιόδου. Γι’ αυτό οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνταν παλαιότερα µε το ψήσιµο γύψου σε καµίνια. Ο πληθυσµός του χωριού γνώρισε σηµαντικές αυξοµειώσεις µεταξύ των χρόνων 1881 και 1973. Το 1973 οι κάτοικοι ήταν 317. Η οικονοµία του χωριού στηριζόταν κατά κύριο λόγο στη γεωργία και την κτηνοτροφία. Επιπρόσθετα, οι κάτοικοι ασχολούνταν µε την πτηνοτροφία, καθώς και µε την καλλιέργεια φρούτων και λαχανικών. Τα κυριότερα προϊόντα της Βιτσάδας ήταν τα δηµητριακά, ενώ αφθονούσαν και φρούτα, όπως, σύκα, σταφύλια, και ρόδια. Παράλληλα υπήρχε άφθονη παραγωγή λεµονιών και κιτρόµηλων, που συµπληρωνόταν µε τα λαχανικά. Η Βιτσάδα είχε πλούσια παραγωγή από ντοµάτες, µελιτζάνες, αγγούρια, σέλινα, κρεµµύδια, λουβιά, πιπέρια, καθώς και άνυδρα καρπούζια και πεπόνια. Ο Τζέφρυ µνηµονεύει τη Βιτσάδα αναφέροντας πως ήταν γνωστή στους χαρτογράφους του Μεσαίωνα και πως σε αυτήν, το 1893, ανακαλύφθηκε ελληνιστικό ιερό µε αγάλµατα. Ο Γκάννις αναφέρεται στην εκκλησία του Αγίου Μάµα που κοντά της βρίσκονται τα ερείπια της παλαιάς µεσαιωνικής εκκλησίας. 39