Μνήμες κατεχόμενης γης. Εκτοπισμένοι Δήμοι και Κοινότητες

Κυρά Το κατεχόµενο χωριό Κυρά βρίσκεται 28 χιλιόµετρα δυτικά της πόλης της Λευκωσίας και 6 χιλιόµετρα ανατολικά της κωµόπολης της Μόρφου. Είναι κτισµένη σε πεδινό έδαφος και ανήκει στην Μητροπολιτική Περιφέρεια Μόρφου. Στα βόρεια του χωριού περνά ο ποταµός Οφκός και στα νότια ο ποταµός Σερράχης. Στην τελευταία απογραφή το 1973, ο πληθυσµός της ήταν 780 κάτοικοι, όλοι Ελληνοκύπριοι. Οι κάτοικοι της Κυράς πριν την τουρκική εισβολή ασχολούνταν µε τα εσπεριδοειδή, τα λαχανικά, τα σιτηρά και την κτηνοτροφία. Στο δηµοτικό σχολείο του χωριού φοιτούσαν 128 µαθητές τη σχολική χρονιά 1973-1974. Οι απόφοιτοι του δηµοτικού σχολείου συνέχιζαν τη φοίτησή τους στα γυµνάσια της Μόρφου. Με την περίοδο της Φραγκοκρατίας φαίνεται να συνδέεται και τοπική παράδοση, σχετική µε την ονοµασία της Κυράς. Στην περιοχή του χωριού διέµενε µια βασίλισσα, µια κυρά, η Κυρά Ρήγαινα, που λουζόταν και έκανε την βαρκάδα της στη µεγάλη δεξαµενή που ήταν κτισµένη δίπλα από την εκκλησία. Η δεξαµενή γέµιζε νερό, το οποίο ερχόταν κάτω από το Ιερό της Εκκλησίας της Παναγίας, όπου σώζονται και σήµερα τα θεµέλιά της. Η εκκλησία της Κυράς ήταν οικοδόµηµα του 16ου αιώνα και ήταν αφιερωµένη στην Παναγία την Ελεούσα. Σήµερα χρησιµοποιείται από τον τουρκικό κατοχικό στρατό ως αποθήκη πολεµικού υλικού. Υπήρχε επίσης ερειπωµένο το παρεκκλήσι του Αγίου Πρωτοµάρτυρα Στεφάνου, πολιούχου αγίου του χωριού. Στο ύψωµα, στα βόρεια της Κυράς, υπάρχει η Μονή του Αγίου Γεωργίου του Ρηγάτη. Το όνοµα Ρηγάτη, σύµφωνα µε την παράδοση, δόθηκε γιατί εκεί πήγαινε να προσευχηθεί η Ρήγαινα που κατοικούσε στην περιοχή. Φάρος, καµάρι και ελπίδα για την κοινότητα είναι ο Αθλητικός Πνευµατικός όµιλος Κυράς (Α.Π.Ο.Κ.) µε πολλές πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες. 148 Mνήµες Kατεχόµενης Γης