Μνήμες κατεχόμενης γης. Εκτοπισμένοι Δήμοι και Κοινότητες

Καραβοστάσι-Σόλοι Το Καραβοστάσι ιδρύθηκε στη θέση του λιµανιού των αρχαίων Σόλων. Απέχει 18 χιλιόµετρα από τη Μόρφου και ο πλούσιος υδροφόρος ορίζοντάς του επέτρεψε την ενασχόληση των κατοίκων µε τη γεωργία και τις καλλιέργειες, κυρίως σε εσπεριδοειδή. Επίσης, µεγάλος αριθµός των κατοίκων εργαζόταν στα µεταλλεία της περιοχής. Το µετάλλευµα µεταφερόταν σε βαγόνια στο λιµάνι του Καραβοστασιού, από όπου φορτωνόταν στα πλοία για εξαγωγή. Το βασίλειο των Σόλων διαδέχθηκε την αρχαία Αίπεια, που σύµφωνα µε τη µυθολογία είχε κτισθεί από τον ∆ηµοφώντα. Ο βασιλιάς Φιλόκυπρος, κατόπιν συµβουλής του Αθηναίου νοµοθέτη Σόλωνα, µετέφερε την πόλη προς τη θάλασσα και την ονόµασε προς τιµήν του «Σόλοι». Τις ανασκαφές των Σόλων πραγµατοποίησε από το 1929 η σουηδική αρχαιολογική αποστολή, όπου, µεταξύ άλλων, αποκάλυψε το εντυπωσιακό θέατρο των Σόλων, το οποίο ανάγεται στη ρωµαϊκή περίοδο. Κατά τις ανασκαφές επιβεβαιώθηκε η κατοίκηση στον χώρο ήδη από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού. Βορείως των Σόλων, η Καναδική Αρχαιολογική Αποστολή ανέσκαψε συµπλέγµατα ρωµαϊκών οικιών, νυµφαίο, καθώς και την παλαιοχριστιανική βασιλική του Αγίου Αυξιβίου, η οποία ήταν διακοσµηµένη από εντυπωσιακά ψηφιδωτά δάπεδα. Οι κατοχικές αρχές κατασκεύασαν στέγαστρο πάνω από τα ψηφιδωτά, το οποίο όµως τελικά προκάλεσε µεγάλη καταστροφή τους, αφού διοχέτευε τα όµβρια ύδατα στη βασιλική. Στα δυτικά των Σόλων δεσπόζει πάνω στον απότοµο λόφο το Βουνί, στο οποίο κατόπιν αρχαιολογικών ανασκαφών αποκαλύφθηκε ανάκτορο, όπου βρέθηκε και ο περίφηµος «θησαυρός του Βουνιού» µε πληθώρα χρυσών και αργυρών αντικειµένων. Στο Ιερό του ανακτόρου ανακαλύφθηκαν χάλκινα αγάλµατα. Μετά την τουρκική εισβολή ο αρχαιολογικός χώρος έχει υποστεί µεγάλες ζηµιές. Έως τo 1964 το Καραβοστάσι ήταν µεικτό χωριό, οπότε οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοί του µεταφέρθηκαν στο χωριό Αµπελικού και το µετέτρεψαν σε τουρκοκυπριακό θύλακα. Από το 1974 στρατοπεδεύει στο χωριό µεγάλη δύναµη του τουρκικού στρατού κατοχής. Οι αρχαιολογικοί χώροι στους Σόλους και στο Βουνί λεηλατήθηκαν µετά την εισβολή, οι αποθήκες µε τα αρχαιολογικά ευρήµατα της καναδικής αποστολής συλήθηκαν και οι οχυρώσεις της αρχαίας πόλεως έχουν ισοπεδωθεί. 146 Mνήµες Kατεχόµενης Γης