Μνήμες κατεχόμενης γης. Εκτοπισμένοι Δήμοι και Κοινότητες

Eκτοπισµένοι ∆ήµοι και Kοινότητες Πάνω Ζώδια Η ονοµασία του χωριού συνδέεται πιθανόν µε τον εποικισµό της περιοχής από Αχαιούς από τη Ζωτέαν του Άργους. Τοπική, όµως, παράδοση που κατέγραψε ο Νέαρχος Κληρίδης συνδέει την ονοµασία του χωριού µε ένα φοβερό, ανθρωποφάγο ζώδκιον (ξωτικό µε µορφή δράκου) που κατοικούσε σε σπήλαιο της Πάνω Ζώδιας. Στον χάρτη του Attar (1542) εµφανίζονται τα χωριά Πάνω και Κάτω Ζώδια ως ένα µε την ονοµασία Ζώδιες. Στον Λεόντιο Μαχαιρά εντοπίζεται ως Ζωτία, η περιοχή που ασκήτεψε ο Άγιος Ειρηνικός, ένας από τους 300 Αγίους Αλαµανούς. Για πρώτη φορά γίνεται αναφορά σε δύο ξεχωριστές Ζώδιες από τον Αρχιµανδρίτη Κυπριανό (1788), οι οποίες είχαν κοινό µουκατά (σύστηµα ενοικίασης φόρων της Τουρκοκρατίας). Η Πάνω Ζώδια φέρεται ως νεότερος οικισµός, επέκταση της Κάτω Ζώδιας, η οποία είναι πιο κοντά στη Μόρφου. Στα διοικητικά όρια του χωριού, κοντά στον Αστροµερίτη, εντοπίζεται το σπήλαιο όπου ασκήτεψε ο Όσιος Σωζόµενος που τιµάται στη Γαλάτα. Στην Πάνω Ζώδια δεσπόζει ο ναός του Αρχαγγέλου Μιχαήλ που χρονολογείται στα τέλη του 19ου αιώνα και παρουσιάζει έναν σπάνιο αρχιτεκτονικό τύπο µε υπερυψωµένο το µεσαίο από τα σταυροθόλια εν είδει τρούλλου. Το κωδωνοστάσιο του ναού κτίστηκε το 1911. Σύµφωνα µε την παράδοση, ο ναός είναι κτισµένος στα ερείπια της Μονής του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Ο ναός µετά την τουρκική εισβολή χρησιµοποιείται ως τζαµί. Στο χωριό υπάρχει επίσης ο ναός του Αγίου Γεωργίου, κτίσµα επίσης της Τουρκοκρατίας, και ένα παρεκκλήσιο αφιερωµένο στην Παναγία την «Αφέγγα» ή Αφέντρα, που ανεγέρθηκε κατά τη δεκαετία του 1960. Από τους λεηλατηµένους θησαυρούς της κατεχόµενης Πάνω Ζώδιας, επαναπατρίσθηκε πρόσφατα στην Ιερά Μητρόπολη Μόρφου ένας αργυρεπίχρυσος σταυρός λιτανείας του 1914. Η Πάνω Ζώδια είναι η γενέτειρα του Μητροπολίτη Μόρφου κ. Νεοφύτου, από την οποία προσφυγοποιήθηκε σε ηλικία 12 ετών. Το χωριό, όπως και η Κάτω Ζώδια, ήταν αµιγώς ελληνικοκυπριακό και σε αυτό κατοικούσαν, σύµφωνα µε την απογραφή του 1973, 1.630 Ελληνοκύπριοι. 143