Μνήμες κατεχόμενης γης. Εκτοπισμένοι Δήμοι και Κοινότητες

Eκτοπισµένοι ∆ήµοι και Kοινότητες Αργάκι Το κατεχόµενο χωριό Αργάκι βρίσκεται σε υψόµετρο 103 µέτρων στην πεδιάδα της Μόρφου, 30 χιλιόµετρα δυτικά της Λευκωσίας και 4 χιλιόµετρα νοτιοανατολικά της Μόρφου. Στην περιοχή προϋπήρχε µια πολιτεία από τις ακµαιότερες πόλεις της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, η οποία άκµασε και συνέχισε να υπάρχει µέχρι και τους Ελληνιστικούς χρόνους. Στην περιοχή µάλιστα, έχει ανακαλυφθεί ένα µικρό ιερό αφιερωµένο στη θεά Αφροδίτη. Τις πρώτες γραπτές αναφορές για το Αργάκι τις εντοπίζουµε κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας. Για την ονοµασία του χωριού υπάρχουν πολλές εκδοχές. Οι επικρατέστερες συνδέουν το χωριό µε ένα ρυάκι που διέσχιζε το χωριό, καθώς και τη Μονή του Ρύακος. Το Αργάκι είχε τρεις εκκλησίες: τον Ιερό Ναό του Τιµίου Προδρόµου, µονόκλιτο ναό του 19ου αιώνα µε σκαλιστό και επίχρυσο εικονοστάσιο µε ψηλό καµπαναριό που κατασκευάστηκε στην Τεργέστη, και τα εξωκκλήσια του Αγίου Ανδρονίκου και της Αγίας Αθανασίας. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας στο Αργάκι λειτουργούσε Κρυφό Σχολειό. Το πρώτο δηµοτικό σχολείο ιδρύθηκε το 1873 και αρχικά λειτουργούσε ως αλληλοδίδακτο µε Αργακίτες δάσκαλους, ενώ από το 1800 υπήρχε και τουρκικό σχολείο στο οποίο όσοι φοιτούσαν οι Τουρκοκύπριοι. Μέχρι και 1974 λειτουργούσε εξατάξιο δηµοτικό σχολείο. Πέραν από τα γράµµατα, οι Αργακίτες έχουν πλούσια παράδοση και στη µουσική, καθώς και αθλητικό σωµατείο, τον Όλυµπο Αργακίου. Πριν το 1974 το Αργάκι ήταν ένα µεικτό χωριό µε 1.599 κατοίκους (περίπου 100 Τουρκοκύπριοι). Οι κάτοικοι ήταν ως επί τω πλείστον γεωργοί και κτηνοτρόφοι, έµποροι ή τεχνίτες και ορισµένοι δηµόσιοι υπάλληλοι. Στο χωριό λειτουργούσε Συνεργατικό Παντοπωλείο. Οι Αργακίτες τίµησαν τους αγώνες του Ελληνισµού σε όλη τη σύγχρονη ιστορία του τόπου. Το Αργάκι έχει τους δικούς του τραυµατίες, νεκρούς και αγνοούµενους. 135