Μνήμες κατεχόμενης γης. Εκτοπισμένοι Δήμοι και Κοινότητες

Eκτοπισµένοι ∆ήµοι και Kοινότητες Φτέρυχα Το χωριό Φτέρυχα βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του Πενταδακτύλου και απέχει τρία χιλιόµετρα από τη θάλασσα. Γειτνιάζει µε τα χωριά Κάρµι, Παλιόσοφος και Ελιά. Είναι κτισµένο σε µια πανέµορφη βουνοπλαγιά µε πανοραµική θέα τη θάλασσα, πνιγµένο στο πράσινο και κρυµµένο σε µικρούς λοφίσκους. Πεύκα, κυπαρίσσια, ελιές, χαρουπιές αλλά και τεράστιες αµυγδαλιές συνέθεταν µια εξαίσια οµορφιά τοπίου. Γάργαρα, κρυστάλλινα, καθαρά νερά έρεαν από τις βουνοπλαγιές. Οι λιγοστοί κάτοικοι του χωριού, γύρω στους 50, ασχολούνταν µε τη δενδροκαλλιέργεια, ενώ κάποιοι συµµετείχαν στο µάζεµα των λεµονιών στον Καραβά και των πορτοκαλιών στη Μόρφου. Λόγω της έλλειψης συγκοινωνιακών µέσων, πολλοί είχαν εγκαταλείψει το χωριό και µετοίκησαν σε γειτονικά χωριά και τη Λευκωσία. Πολλοί µορφώθηκαν και διέπρεψαν σε όλα τα επαγγέλµατα. Το χωριό έχει µια εκκλησία, του Αγίου Πέτρου και Παύλου, η οποία λειτουργούσε εκ περιτροπής µε τα χωριά Ελιά και Παλιόσοφος. Το δηµοτικό σχολείο είναι κτισµένο κοντά στην εκκλησία. Λειτουργούσε µόνο µε έναν δάσκαλο και σταµάτησε τη λειτουργία του λίγο πριν την τουρκική εισβολή του 1974. Τηλέφωνο, ρεύµα, νερό στα σπίτια είχαν εγκατασταθεί λίγο πριν το 1974, έτσι η ζωή των κατοίκων έγινε πιο ευχάριστη και άνετη. Κατά µία εκδοχή το όνοµά του το πήρε από το είδος των φυτών «φτερύτζια», τα οποία άκµαζαν κοντά στις πλούσιες πηγές νερού του χωριού. Επί τουρκοκρατίας, υπέστη τη βιαιότητα των Τούρκων, ενώ κατά την τουρκοανταρσία του 1963 οι κάτοικοι έζησαν τις απειλές και την τροµοκρατία από τους Τουρκοκύπριους που κατέλαβαν τα υψώµατα νότια του χωριού. Η ζωή στο χωριό διακόπηκε µε τη βάρβαρη τουρκική εισβολή. Από την πρώτη µέρα της εισβολής οι Τούρκοι κατέλαβαν το χωριό, αιχµαλώτισαν προσωρινά τους κατοίκους, σκότωσαν, βίασαν, λεηλάτησαν. ∆ύο κάτοικοι εκτελέστηκαν εν ψυχρώ, ενώ άλλοι δύο είναι αγνοούµενοι. 123