Μνήμες κατεχόμενης γης. Εκτοπισμένοι Δήμοι και Κοινότητες

Eκτοπισµένοι ∆ήµοι και Kοινότητες Μύρτου Το χωριό Μύρτου βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της Κερύνειας, σε υψόµετρο 270 µέτρων. Βρίσκεται στη νότια πλευρά του Πενταδακτύλου και λόγω της κεντρικής του θέσης αποτελούσε, πριν την τουρκική εισβολή, το διοικητικό κέντρο της περιοχής. Υπάρχουν αρκετές παραδόσεις αναφορικά µε την ονοµασία του χωριού. Μια από αυτές υποστηρίζει ότι το όνοµα προέρχεται από το φυτό µύρτος, δηλαδή µυρτιά ή αλλιώς µερσινιά. Η µυρτιά ήταν φυτό αφιερωµένο στη θεά Αφροδίτη και στον θεό Απόλλωνα. Στην περιοχή υπήρχε πιθανότατα ιερό αφιερωµένο στο θεό Μυρτάτη Απόλλωνα ή ακόµη και µικρός οικισµός µε την ονοµασία Μύρτος. Η προνοµιούχος γεωγραφική θέση του χωριού συνέβαλε στη σταθερή του ανάπτυξη και στην αύξηση του πληθυσµού. Έτσι, ενώ το 1881 κατά την πρώτη πληθυσµιακή απογραφή οι κάτοικοι ήταν µόλις 278, κατά την τελευταία απογραφή ανήλθαν στους 828 µε προοπτική περαιτέρω αύξησης. Το 1903 το χωριό ενώθηκε οδικά µε την Κερύνεια και τη Λευκωσία. Καθηµερινά διακινούνταν στο χωριό κάτοικοι από τα γειτονικά χωριά. Το 1905 ιδρύθηκε αστυνοµικός σταθµός. Αργότερα ιδρύθηκαν γραφείο του Γεωργικού Τµήµατος, Υγειονοµικός σταθµός, γραφείο Χωροµετρίας, δικαστήριο για µικροπαραβάσεις (κωµοδικείο) και νοσοκοµειακή µονάδα. Στο χωριό είχε την έδρα του και ο Βοηθός Επαρχιακός Λειτουργός. Επίσης, λειτουργούσε σύγχρονο σφαγείο και ταχυδροµείο. Ο σηµερινός οικισµός της Μύρτου φαίνεται να σχηµατίστηκε γύρω από το µοναστήρι του Αγίου Παντελεήµονα. Το µοναστήρι διαδραµάτισε σηµαντικό κοινωνικοοικονοµικό ρόλο στην εξέλιξη του χωριού και της περιοχής γενικότερα, ιδιαίτερα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Επίσης υπήρξε το θρησκευτικό και πνευµατικό κέντρο της περιοχής. Το µοναστήρι µεγάλωσε και απέκτησε µεγάλη περιουσία, έτσι που να θεωρείται ένα από τα πλουσιότερα µοναστήρια του νησιού. Γύρω στα 1800 στον χώρο αυτό στεγάστηκε η Ιερά Μητρόπολη Κυρηνείας µέχρι το 1917 όπου και µεταφέρθηκε στην οριστική της έδρα στην πόλη της Κερύνειας. 115