Μνήμες κατεχόμενης γης. Εκτοπισμένοι Δήμοι και Κοινότητες

Eκτοπισµένοι ∆ήµοι και Kοινότητες Καζάφανι Το Καζάφανι είναι µεικτό χωριό της επαρχίας Κερύνειας. Η περιοχή του χωριού ήταν πυκνοκατοικηµένη ήδη από τα προϊστορικά χρόνια. Ωστόσο, το χωριό πήρε τη σηµερινή του ονοµασία κατά την εποχή της Φραγκοκρατίας, οπότε και αποτελούσε φέουδο. Η ονοµασία του χωριού προήλθε από την ιταλική λέξη κάζα που σηµαίνει σπίτι και το όνοµα Επιφάνιος. Σηµαίνει δηλαδή, σπίτι του Πιφανή. Ο Λεόντιος Μαχαιράς αναφέρει δύο φορές το χωριό ως Κάζα Πιφανή, ενώ ο Γεώργιος Βουστρώνιος το γράφει ως Κάζα Πιφάνι. Επίσης κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας το χωριό αναφερόταν επίσηµα ως Καζά Μπιφάν, ενώ σε παλαιούς, µεσαιωνικούς χάρτες σηµειώνεται ως Κάζα Πιφάνι ή Πιφάνι. Στο χωριό υπάρχει καλά διατηρηµένη η εκκλησία της Παναγίας του Ποταµού (ή Ποταµίτισσα) του 15ου αιώνα, η οποία κατά τον Gunnis, κάποτε ήταν ολότελα καλυµµένη µε τοιχογραφίες από τις οποίες διατηρείται σε καλύτερη κατάσταση η «Ηµέρα της Κρίσεως». Ο νάρθηκας στη βόρεια και τη δυτική πλευρά, υπό µορφή γαλαρίας ή στοάς, είναι κάτι ασυνήθιστο. Στο δυτικό του άκρο υπάρχει καλά διατηρηµένος µεσαιωνικός τάφος πάνω στον τοίχο, µε αψίδα από πάνω σαν ουρανός κι ανάγλυφη µορφή ανδρός του 14ου αιώνα. Η άλλη εκκλησία του χωριού είναι αφιερωµένη στον Αρχάγγελο Μιχαήλ, και είναι κτίσµα του 18ου αιώνα. Το Καζάφανι ήταν, σε παλαιότερες εποχές, γνωστότατο για το παστέλλιν του, που κατασκευαζόταν αρχικά κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, από ζαχαρόπηχτο χυµό χαρουπιών. Στο χωριό Καζάφανι αποκαλύφθηκαν το 1972 δύο σηµαντικοί τάφοι της Μέσης και Τελευταίας Εποχής του Χαλκού, µε πολύ πλούσιο αρχαιολογικό υλικό Τα ευρήµατα αυτά µαρτυρούν ότι στον χώρο του χωριού υπάρχει µεγάλο νεκροταφείο των δύο αυτών σηµαντικών προϊστορικών εποχών του κυπριακού πολιτισµού. 103