Αξιοποίηση υφάλμυρου νερού για σκοπούς άρδευσης

ΑΛΑΤΟΤΗΤΑ Προβλήματα αλατότητας παρουσιάζονται όταν η άρδευση γίνεται με νερό το οποίο έχει αυξημένες συγκεντρώσεις διαλυτών αλάτων. Η απορρό- φηση νερού από τα φυτά και η εξάτμιση του νερού από την επιφάνεια του εδάφους, μακρο- χρόνια, οδηγούν στη συσσώρευση αλάτων ση- μειακά στο επίπεδο των ριζών ή σε ολόκληρη την επιφάνεια του εδάφους, ανάλογα με τον τρόπο άρδευσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η πρόσληψη του νερού από τα φυτά να καθίσταται πολύ δύσκολη, παρόλο που η καλλιέργεια μπο- ρεί να έχει στη διάθεσή της περίσσεια νερού (φαινόμενο ωσμωτικής πίεσης). Για να καταστεί δυνατή η απορρόφηση νερού από τα φυτά, πρέπει αυτά να δαπανήσουν μεγαλύτερα ποσά ενέργειας, με αποτέλεσμα η καλλιέργεια να παρουσιάζει συμπτώματα καχεκτικής ανάπτυξης, χλώρωσης και μαρασμού, τα οποία πολλές φορές οδηγούν και στην ξήρανση ολόκληρου του φυτού. Η ευαισθησία ή όχι των φυτών σε συγκεκριμένες συγκεντρώσεις αλάτων μεταβάλλεται ανάλογα με το είδος του φυτού και την ποικιλία. Τα διά- φορα είδη φυτών διαθέτουν ανάλογες αντιστά- σεις και προσαρμοστικότητα στο περιβάλλον με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα αλόφυτα, τα οποία παρουσιάζονται έως πολύ ανθεκτικά σε συνθήκες αυξημένης αλατότητας, αφού δαπα- νούν λιγότερη ενέργεια για άντληση του νερού, γεγονός που τους επιτρέπει να ολοκληρώνουν τον βιολογικό τους κύκλο. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος έκφρασης της συνολικής αλατότητας του νερού είναι η ειδική αγωγιμότητά του ή η ηλεκτρική αγωγιμότητά του (electrical conductivity). Αντιπροσωπεύει την ικανότητά του να άγει το ηλεκτρικό ρεύμα ανάλογα με την ποσότητα των αλάτων που έχει. Διεθνώς συμβολίζεται με το ακρωνύμιο «EC». Εκφράζεται σε μονάδες ηλεκτρικής αγωγιμότητας deciSiements per meter (dS/m) ή mmhos/cm. Για παράδειγμα, το νερό της βροχής το οποίο είναι απαλλαγμένο 02 Τμήμα Γεωργίας 067 ,0) / ( ) ( × = mdS ό ppm TDS τητα αγωγιµ αλάτων έχει ηλεκτρική αγωγιμότητα 0,02 dS/m, σε αντίθεση με το θαλασσινό νερό η αγωγιμό- τητα του οποίου κυμαίνεται μεταξύ 50 με 60 dS/m. Ο εύκολος τρόπος και η αμεσότητα του προσδιορισμού της καθιστούν την ηλεκτρική αγωγιμότητα ως την πιο διαδεδομένη μέθοδο έκφρασης της αλατότητας ενός νερού, ακόμη και σε επίπεδο αγρού, με τη χρήση κατάλληλων οργάνων/ηλεκτροδίων. Επιπρόσθετα, στη γεωρ- γική πρακτική, πέραν του προσδιορισμού της ηλεκτρικής αγωγιμότητας του νερού άρδευσης (ECw), έχει ιδιαίτερη σημασία ο προσδιορισμός της συνολικής αλατότητας στο έδαφος, στο επίπεδο των ριζών (Electrical Conductivity of the Saturation Extract, ECse). Σε γενικές γραμ- μές, εάν εφαρμόζεται καλή γεωργική πρακτική (ξέπλυμα, ορθολογική χρήση λιπασμάτων) η αλατότητα του εδαφικού διαλύματος αναμένεται να είναι 1,5 φορά πιο υψηλή από αυτήν του αρδευτικού νερού, με αποδεκτό συντελεστή έκπλυσης περίπου 15%. Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι ισχύει: EC se = 1.5EC w Άλλος τρόπος έκφρασης της συνολικής συγκέντρωσης αλάτων ενός νερού είναι ο προσδιορισμός της συνολικής ποσότητας των υδατοδιαλυτών στερεών Total Dissolved Solids, TDS) και συνήθως υπολογίζεται σε μέρη στο εκατομμύριο (ppm). Η ηλεκτρική αγωγιμότητα (EC) και η συνολική ποσότητα αλάτων (TDS) σε ένα διάλυμα δεν συνδέονται γραμμικά. Σημαντικό ρόλο έχει τόσο η συγκέντρωση όσο και η ποσότητα των ξεχω- ριστών ιόντων. Μία εμπειρική σχέση για σκοπούς προσδιορισμού είναι η ακόλουθη: