Εθνική Φρουρά & Ιστορία, τεύχος 42ο

να αποφύγει τις «φυλετικές προστριβές» στο εσωτερικό και την «αντιβρετανική κατεύθυνση» στο εξωτερικό, υπογραμμίζοντας πως «ο,τιδήποτε και αν κάμωμεν», πρέπει πάντοτε να γίνει διά μέσου της Αγγλίας 17 . Παρόμοιες ήταν εξάλλου και οι κατευθυντήριες οδηγίες του ελληνικού υπουργείο Εξωτερικών για την ένταση και τον προσανατολισμό που έπρεπε να έχει ο ενωτικός αγώνας 18 . Η εφημερίδα Ελευθερία, σε ένα μακροσκελές άρθρο στο πρωτοσέλιδό της στις 27 Δεκεμβρίου με τίτλο «Το παράδειγμα της Κρήτης» , συνεχίζει ουσιαστικά αυτό που ξεκίνησαν οι υπόλοιπες εφημερίδες, ανακινώντας και αυτή με τη σειρά της το «Κυπριακό Ζήτημα». Αφού πρώτα υμνούσε τους αγώνες των Κρητικών, κατέληγε σε νέες αγωνιστικές προτροπές προς τους Έλληνες της Κύπρου, χαρακτηρίζοντας μάλιστα τις συνθήκες ιδανικές για την ευόδωση των εθνικών τους πόθων: Ο Κυπριακός λαός ούτε μοιρολάτρης είναι ούτε εστερημένος ιδανικών. Το απέδειξε πολλάκις και το εμαρτύρησε προχθές ακόμη εμφαντικώτατα κατά τους δύο τελευταίους απελευθερωτικούς πολέμους της Μητρός Ελλάδος, κατά τους οποίους και χρήμα και αίμα άφθονον προσέφερε. Θα ήτο δε σήμερον ανακολουθία ουσιώδης και επιζημία εις τον βίον του αν ανέμενε μετ’ εσταυρωμένων των χειρών και εκ συμφεροντολογικών συνδυασμών και υπολογισμών των κρατούντων την εθνικήν αυτού αποκατάστασιν. Τα πράγματα όμως δεν επιτρέπουν ουδέ στιγμής κάν αναβολήν. Η τύχη ημών σήμερον ή αύριον αποφασίζεται, αν δεν έχει αποφασισθή. Ή θα προβώμεν αμέσως εις αποφάσεις και έργα ή θα περιβληθώμεν τρίχινον σάκκον και θα αναμένωμεν ότι αν η Μοίρα επικλώση ημίν. […] Η παρουσιαζομένη σήμερον διά την Κύπρον ευκαιρία είναι μοναδική 20 … Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η εφημερίδα Πατρίς της Λευκωσίας. Ανήμερα Χριστουγέννων, με άρθρο της υπό τον τίτλο «Η Κρήτη διδάσκαλος», υμνούσε τους αγώνες των Κρητικών και προέτρεπε τους Κυπρίους να τους μιμηθούν. Μεταξύ άλλων έγραφε: Προτιμώμεν να αφήσωμεν τας αισθηματολογίας κατά μέρος και να αναλάβωμεν την σκαπάνην της έρευνας, ίνα αποκαλύψωμεν, οποία διδάγματα οφείλομεν, ω Κύπριοι, να διδαχθώμεν… […] Αληθές είναι ότι η θέσις των Κυπρίων είναι διάφορος αλλ’ ουχί και δεινοτέρα. Εκείνοι [σσ. οι Κρήτες] αγωνιζόμενοι άλλοτε, εδεκατίζοντο• αλλ’ημείς ουδένα κίνδυνον διατρέχομεν, όσον και αν αγωνισθώμεν εντός των ορίων της νομιμότητος υπό την αγγλικήν σημαίαν. Και είναι καιρός πλέον να αρχίση μια σειρά κυπριακών αγώνων. Πρέπη να ενοχληθή η Αγγλία και αυτή η Ευρώπη ακόμη. Άνευ αγώνων δεν κτώνται αι ελευθερίαι δωρεάν. Οι αγωνιζόμενοι 89 Η ΕΠΙΣΗΜΗ ΠΡΟΣΑΡΤΗΣΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΣΑΑΠΟ ΤΙΣ ΚΥΠΡΙΑΚΕΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ 17. Κυπριακός Φύλαξ , Λευκωσία 13 Δεκεμβρίου 1913. 18. Για την ελληνική εξωτερική πολιτική έναντι του κυπριακού κατά την υπό μελέτη περίοδο βλ. Πέτρος Παπαπολυβίου, «Το κυπριακό ενωτικό αίτημα ανάμεσα στη "Θήρα των ιδανικών" και την "Πραγματική Πολιτική": Δύο εκθέσεις του Ιωάννη Γενναδίου (1911-1912», Επετηρίδα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧΧVΙΙ , Λευ- κωσία 2001, σ. 273-307. 19. Ελευθερία , Λευκωσία 14/27 Δεκεμβρίου 1913.