Εθνική Φρουρά & Ιστορία, τεύχος 42ο

Μητρόπολη, παραθέτει τις προσφωνήσεις στον βασιλιά και κάνει εκτενή αναφορά στην έπαρση της σημαίας στο ιστορικό φρούριο του Φιρκά από τους γηραιούς αγωνιστές Αναγνώστη Μάντακα και Χατζημιχάλη Γιάνναρη, την ίδια ώρα που τα ελληνικά πολεμικά πλοία έρριπταν 101 κανονιοβολισμούς 3 . Η επίσημη ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα και οι εκδηλώσεις που έλαβαν χώρα στην πόλη των Χανίων δεν θα μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητες και χωρίς σχολιασμό και από τον ελληνικό κυπριακό Τύπο της περιόδου. Το « Κρητικό Ζήτημα» και η επιτυχής κατάληξή του ερχόταν, άλλωστε, να εκτοπίσει, προσωρινά, το κυρίαρχο, μέχρι τότε, «Επτανησιακό Πρότυπο 4 » . Οι Έλληνες της Κύπρου συμπανηγύρισαν με τον κρητικό λαό την πλήρη απελευθέρωση και ένωση της μεγαλονήσου με την Ελλάδα, προσδοκώντας ακριβώς και στη δική τους εθνική αποκατάσταση. Όλο τον Δεκέμβριο του 1913, αλλά και τις μέρες που ακολούθησαν, εντοπίζονται στον κυπριακό Τύπο της εποχής αρκετά άρθρα σχετικά με την Κρήτη και τους αγώνες των κατοίκων της. Τα δημοσιεύματα αυτά είναι ταυτόχρονα παραινετικά- προτρεπτικά προς τους Έλληνες της Κύπρου και τον εθνικό τους αγώνα. Ως προς την επιμέρους θεματολογία, οι κυπριακές εφημερίδες καταγράφουν είτε με εκτενείς είτε με συνοπτικές αναφορές την ιστορία της Κρήτης και τη διαχρονική εξέλιξη του ζητήματός της και περιγράφουν με πολλές λεπτομέρειες το επίσημο τελετουργικό της ένωσης που πραγματοποιήθηκε στα Χανιά την 1 η Δεκεμβρίου: την άφιξη της ελληνικής κυβέρνησης στην Κρήτη και την υποδοχή που έτυχε, τα αισθήματα και τον ενθουσιασμό του κρητικού λαού, την επίσημη δοξολογία και την έπαρση της σημαίας. Επιπρόσθετα, αναδημοσιεύουν άρθρα του τουρκικού Τύπου και τις αντιδράσεις στη γειτονική χώρα και καταγράφουν τον απόηχο του ζητήματος στην Κύπρο, σε συνάρτηση πάντοτε με το πάγιο αίτημα της συντριπτικής πλειοψηφίας των κατοίκων της για ένωση του νησιού με την Ελλάδα. Αμέσως μετά την αναγγελία της επίσημης προσάρτησης της μεγαλονήσου η Κύπρος -διά μέσου των εκπροσώπων της- του αρχιεπισκόπου Κυρίλλου Β΄ -γνωστού για την αδιάλλακτη θέση του υπέρ της ένωσης- και των αντιπροσώπων της στο βουλευτικό σώμα απέστειλαν συγχαρητήριο τηλεγράφημα προς τον βασιλιά Κωνσταντίνο Α΄στα Χανιά: Συμπανηγυρίζοντες ελευθερία αδελφής Κρήτης, ευλαβώς 79 Η ΕΠΙΣΗΜΗ ΠΡΟΣΑΡΤΗΣΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΣΑΑΠΟ ΤΙΣ ΚΥΠΡΙΑΚΕΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ 3. Εμπρός , Αθήνα 2 Δεκεμβρίου 1913. Για την επίσημη τελετή της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα την 1 η Δεκεμβρίου 1913 αναλυτικά δημοσιεύματα παραθέτουν και οι υπόλοιπες ελληνικές εφημερίδες της περιόδου, όπως για παράδειγμα οι αθηναϊκές Εστία , Πατρίς και Σκριπ , η Εφημερίς των Κυριών της Ρεθυμνιώτισσας και πρωτοπόρου του γυναικείου κινήματος Καλλιρρόης Παρρέν κ.ά. 4. Η πεποίθηση ότι η Βρετανία θα παραχωρούσε την Κύπρο στην Ελλάδα, όπως έπραξε το 1864 με τα Επτάνησα, το «Επτανησιακό Πρότυπο» όπως ονομάστηκε, ήταν ευρέως εξαπλωμένη στην ελληνική κυπριακή πολιτική ηγεσία της εποχής. Βλ. σχετικά, Γιώργος Γεωργής, «Ο αντίκτυπος της ένωσης της Επτανήσου με την Ελλάδα στην Κύπρο», Ιωάννης Θεοχαρίδης (επιμ.), Πρακτικά του τρίτου διεθνούς κυπρολογικού συνεδρίου (Λευκωσία, 16-20 Απριλίου 1996) , τόμος Γ΄, Νεότερο Τμήμα, Λευκωσία 2001, σ. 383-395.