Εθνική Φρουρά & Ιστορία, τεύχος 42ο

Ο Α΄ Βαλκανικός πόλεμος έληξε με τη Συνθήκη του Λονδίνου τον Μάιο του 1913, με την οποία ο Σουλτάνος παραιτήθηκε από τα κυριαρχικά δικαιώματά του στην Κρήτη, παραχωρώντας τα στις Μεγάλες Δυνάμεις 2 . Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, με ιδιαίτερη συνθήκη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η τελευταία παραιτήθηκε από κάθε δικαίωμα επικυριαρχίας στο νησί. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος σε συνεργασία με τον βασιλιά Κωνσταντίνο Α΄ προσδιόρισαν ως επίσημη ημέρα ανακήρυξης της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα την 1 η Δεκεμβρίου 1913. Η επίσημη ανακήρυξη της προσάρτησης της Κρήτης στον εθνικό κορμό έγινε την Κυριακή 1 η Δεκεμβρίου στα Χανιά, μέσα σε ένα ιδιαίτερα πανηγυρικό και συγκινησιακά φορτισμένο κλίμα, παρουσία του Έλληνα βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄, του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου και της πολιτικής ηγεσίας της Κρήτης. Οι ελληνικές εφημερίδες της εποχής καλύπτουν με εκτενή δημοσιεύματα και ανταποκρίσεις τη γιορτινή μέρα της επίσημης ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα. Η αθηναϊκή εφημερίδα Εμπρός με ιδιαίτερο τηλεγράφημα του απεσταλμένου της Ανδρέα Τσαμόπουλου καταγράφει λεπτομερώς το πανηγυρικό κλίμα της ημέρας: αναφέρεται αρχικά στην όψη που πήρε η πόλη για να γιορτάσει την ιστορική μέρα και στους κατοίκους της, οι οποίοι συγκινημένοι ανέμεναν την άφιξη της ελληνικής ηγεσίας και το επίσημο τελετουργικό: Χανιά 1 Δεκεμβρίου. - Τα Χανιά είναι αγνώριστα από βαθείας πρωΐας. Παντού σημαίαι Ελληνικαί κυματίζουν. Βλέπει κανείς εις τα πρόσωπα των κατοίκων την εθνικήν χαράν και υπερηφάνειαν διά το μέγα και ιστορικόν γεγονός της Εθνικής αποκατάστασεως χάριν της οποίας ποταμοί αιμάτων εχύθησαν. Ουδέποτε η πόλις ησθάνθη τοιούτους παλμούς και η εωθινή σάλπιγξ η οποία από της πλατείας Συντριβανιού μέχρι των απωτάτων στενωπών διελάλησε το μέγα γεγονός έφερε ρίγη συγκινήσεως και δάκρυα εις τους οφθαλμούς. Ήδη ο κατάπλους της «Μυκάλης» φερούσης τα μέλη της Κρητικής Αδελφότητος της Αθηνών- Πειραιώς προκαλεί γενικήν συγκέντρωσιν εις την παραλίαν, ασπασμοί εγκάρδιοι ανταλλάσσονται, χειραψίαι θερμαί και επιφωνήσεις. -Ζήτω η αληθινή ανάστασις της Κρήτης . Ακολούθως, ο Τσαμόπουλος παραθέτει πλούσιο υλικό σχετικά με το τελετουργικό και τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην πόλη των Χανίων τη συγκεκριμένη μέρα. Μεταξύ άλλων, αναφέρεται στην είσοδο του ελληνικού στόλου εντός του λιμανιού των Χανίων, στο «σημαιστόλιστον και δοξασμένον» θωρηκτό «Αβέρωφ», πάνω στο οποίο επέβαινε ο Κωνσταντίνος Α΄, ο Βενιζέλος και ο ένδοξος κυβερνήτης του Παύλος Κουντουριώτης, καταγράφει τη βασιλική υποδοχή και τη δοξολογία στη 78 ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 42 Ο ΙΟΥΛΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 2. Σύμφωνα με το άρθρο 4 της συνθήκης του Λονδίνου ο Σουλτάνος παραιτούνταν από κάθε δικαίωμα επικυριαρ- χίας ή οποιοδήποτε άλλο απέναντι στην Κρήτη. Βλ. Κωνσταντίνος Σβολόπουλος, «Η συνθήκη του Λονδίνου», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Νεώτερος Ελληνισμός από το 1881 ως 1913 , τόμ. ΙΔ΄, Αθήνα 2000, σ. 334.