Εθνική Φρουρά & Ιστορία, τεύχος 42ο

ΑΤΤΙΛΑΣ 1974. Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΓΚΛΩΒΙΣΜΕΝΟΥΣ ΣΤΑ ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΑ Ευάγγελου Φιακά, Υποψήφιου Διδάκτορα στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Κύπρου Τα όσα σημειώθηκαν στην Κύπρο το καλοκαίρι του 1974, και τα ανθρωπιστικά προβλήματα που προέκυψαν ένεκα της τουρκικής εισβολής στο νησί, ήταν τέτοιας έκτασης, που δεν μπόρεσαν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά από τους κρατικούς μηχανισμούς μιας χώρας που υπολειτουργούσε. Παρά τη σημαντική βοήθεια που παρείχαν στην Κύπρο διεθνείς οργανισμοί, όπως ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών και ο Ερυθρός Σταυρός, εντούτοις η κατάσταση των εγκλωβισμένων Ελληνοκυπρίων στις βόρειες περιοχές του νησιού που τελούσαν υπό τουρκική στρατιωτική κατοχή παρέμενε άθλια. Η εικόνα δεν συμφωνούσε ούτε με το ψήφισμα του ΟΗΕ υπ’ αριθμόν 3212 που συντάχθηκε για την περίπτωση της Κύπρου τον Νοέμβριο του 1974 ούτε και με τις συμβάσεις της Γενεύης για τους άμαχους πληθυσμούς σε περίπτωση ένοπλης σύγκρουσης 1 . Μετά το πέρας της τουρκικής εισβολής τον Αύγουστο του 1974, αρκετοί Ελληνοκύπριοι εγκλωβίστηκαν στο βόρειο τμήμα του νησιού. Κάποιοι έμειναν πιστεύοντας -εσφαλμένα όπως αποδείχθηκε-, ότι τα επεισόδια του καλοκαιριού δεν διέφεραν σε τίποτα από τις προηγούμενες κρίσεις που σημειώθηκαν στο νησί μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρ- κοκυπρίων. Άλλοι γιατί δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν τις εστίες και τα χωριά τους. Υπάρχει όμως και μία μερίδα ανθρώπων, από τον τουρκικό στρατό κυρίως ηλικιωμένοι, οι οποίοι δεν πρόφτασαν να φύγουν προτού να αποκοπούν οι οδοί προς τις ελεύθερες περιοχές. Σε αυτό το άρθρο γίνεται μία προσπάθεια παρουσίασης των συνθηκών που επικρατούσαν στην Κύπρο αμέσως μετά την τουρκική εισβολή, όπως αυτές εμφανίζονται στα αρχεία της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού (ICRC) και τις καταθέσεις εγκλωβισμένων που αργότερα αφέθηκαν να περάσουν στις ελεύθερες περιοχές. Εξετάζοντας τα γεγονότα, διαφαίνεται ότι οι Τούρκοι ακολουθούσαν μία συγκεκριμένη τακτική κατά την προέλασή τους προς τα ελληνοκυπριακά χωριά στις βόρειες περιοχές. Πρώτο τους μέλημα ήταν να συγκεντρώσουν με τη βία και πολλές φορές υπό την απειλή όπλων όλους τους κατοίκους σε μία τοποθεσία, που συνήθως ήταν η πλατεία στο κέντρο του χωριού ή ο τοπικός ναός. Εκεί 45 ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 42 Ο ΙΟΥΛΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 1 .http://www.mfa.gov.cy/mfa/mfa2016.nsf/F87C92F69F15F20BC2257F9C00387EAD/ $file/Resolution%201974 %20%20(3212).pdf  https://ihl-databases.icrc.org/applic/ihl/ihl.nsf/INTRO/365?OpenDocument