Εθνική Φρουρά & Ιστορία, τεύχος 42ο

γεγονός ότι η Τουρκία πλέον εθεωρείτο εχθρικό κράτος, όσο στην έμμεση αναφορά για τη μεταπολεμική αποκατάσταση του νησιού. Το ζήτημα της ένωσης τέθηκε ξεκάθαρα και από τον παλαιό πολιτευτή Πασχάλη Κωνσταντινίδη με αναφορά στην αφαίρεση και του τελευταίου εμποδίου, εννοώντας την Κυπριακή Συνθήκη, ώστε να γίνουν πράξη από τη Βρετανία οι διακηρύξεις της για σεβασμό της αρχής των εθνοτήτων, για την οποία και πολεμούσε. Οι Τούρκοι, οι οποίοι απώλεσαν πλέον το επιχείρημα της τουρκικής ιδιοκτησίας του νησιού, κατηγόρησαν την Ελλάδα ότι περιελάμβανε την κατάληψη της Κύπρου και της Σμύρνης ως μέρος της αποικιακής της πολιτικής, εκφράζοντας παράλληλα τον φόβο για πιθανό αφανισμό του μουσουλμανικού πληθυσμού σε περίπτωση ένωσης με την Ελλάδα. Τα σχετικά αιτήματα καταψηφίστηκαν από τις κοινές τουρκοβρετανικές ψήφους και τη νικώσα ψήφο του Αρμοστή, ο οποίος όμως διαβεβαίωσε τους Έλληνες βουλευτές ότι θα ενημέρωνε το Λονδίνο για το αίτημά τους, προσπαθώντας να ικανοποιήσει και τις δύο πλευρές 44 . Στην επόμενη νομοθετική σύνοδο, τον Απρίλιο του 1916, η οποία ήταν αρκετά σύντομη λόγω της εξέλιξης του πολέμου, η συζήτηση επικεντρώθηκε στο ζήτημα της προσφοράς της Κύπρου στην Ελλάδα. Οι Έλληνες βουλευτές και πάλι, μέσω του Π. Κωνσταντινίδη, επιδίωξαν να εισάγουν στην αντιφώνησή τους μια ευχαριστήρια παράγραφο προς τη Βρετανική Κυβέρνηση, στην οποία θα εκφραζόταν η ευγνωμοσύνη των κατοίκων για την αναγνώριση των εθνικών δικαιωμάτων τους, και θα επαναλαμβανόταν η αναμονή τους για την εκπλήρωση των ενωτικών τους πόθων, στηριγμένη στην αρχή των εθνοτήτων, η οποία και πάλι απορρίφθηκε με τις κοινές τουρκοβρετανικές ψήφους. Ιδιαίτερα έντονη ήταν η αντίθεση του Τούρκου βουλευτή Irfan Bey, ο οποίος, αναφερόμενος στην προσφορά της Κύπρου στην Ελλάδα από τη Βρετανία το 1915, τόνισε ότι «τέτοιο λάθος δεν πρέπει να επαναληφθεί» . Θεωρούσε ότι η απόρριψη της προσφοράς από την Ελλάδα θα έπρεπε να έθετε τέρμα στην ενωτική αξίωση, και να εργαστούν όλοι από κοινού για την ανάπτυξη του νησιού 45 . Με την επαναλαμβανόμενη απόρριψη της ελληνικής πρότασης άρχισε να καλλιεργείται στην κοινή γνώμη, αλλά και στον Τύπο, η ανάγκη υιοθέτησης μιας πολιτικής αναμονής, χωρίς να ασκούνται συνεχώς πιέσεις προς τους Βρετανούς, οι οποίοι, επικαλούμενοι την εξέλιξη του πολέμου, απέρριπταν οποιεσδήποτε ενωτικές νύξεις 46 . Έτσι, στο νέο Συμβούλιο, το οποίο προήλθε από τις εκλογικές αναμετρήσεις του Οκτωβρίου 1916 ακολουθήθηκε μια πιο συγκρατημένη πολιτική, αν και στο νησί, όπως και στην αίθουσα του Συμβουλίου, ήταν διάχυτο το αίσθημα της σίγουρης μεταπολεμικής απόδοσης της Κύπρου στην Ελλάδα. Δεν έλειπαν 39 ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΟΥ Α΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ 44. Η σχετική συζήτηση βρίσκεται στο TNA: CO69/31. Συνεδρία 19 Απριλίου 1915. Βλ. επίσης και Κυριακίδης, ό.π., 439-440. 45. Για τη σχετική συζήτηση βλ. TNA: CO69/32. Συνεδρία 28 Μαρτίου 1916 και Κυριακίδης, ό.π., 443. 46. Βλ. σχετικά, «Πολιτική αναμονής», εφημ. Αλήθεια , Λεμεσός 11 Μαρτίου 1916.