Εθνική Φρουρά & Ιστορία, τεύχος 42ο

Η ένταση με την οποία διενεργήθηκαν οι αρχιεπισκοπικές εκλογές επισκίασαν τις εκλογές για ανάδειξη των μελών του Νομοθετικού Συμβουλίου, του μόνου αντιπροσωπευτικού σώματος στην Κύπρο κατά την περίοδο αυτή. Σύμφωνα με το σχετικό διάταγμα, εκλογές θα γίνονταν για την πλήρωση εννέα θέσεων για «μη μωαμεθανούς» και τρεις για τους μωαμεθανούς, όπως διαχώριζαν τους κατοίκους οι Βρετανοί, σε τρεις εκλογικές περιφέρειες: Λευκωσίας-Κερύνειας, Λάρνακας- Αμμοχώστου και Λεμεσού-Πάφου 35 . Οι προηγούμενες εκλογές, το 1911, έγιναν και πάλι στον απόηχο του αρχιεπισκοπικού ζητήματος της πρώτης δεκαετίας του 20 ού αιώνα 36 . Στις εκλογές του Οκτωβρίου του 1916 τις εννέα θέσεις των «μη μωαμεθανών» διεκδίκησαν 16 συνολικά υποψήφιοι, περισσότεροι από κάθε άλλη φορά 37 . Εντούτοις, κατά την προεκλογική περίοδο οι εφημερίδες τόνιζαν από τη μια την ανάγκη για πολιτική χειραφέτηση των κατοίκων, ώστε να είναι έτοιμοι για τις μεταπολεμικές εξελίξεις, την ένωση δηλαδή με την Ελλάδα, όπως πίστευαν 38 , και από την άλλη την ανανέωση του πολιτικού σκηνικού, με εκλογή νέων προσώπων. Σε αυτό το πλαίσιο δηλώθηκε και η απόσυρση από την πολιτική ζωή των παλαιών πολιτευτών Ιωάννη Κυριακίδη και Πασχάλη Κωνσταντινίδη 39 και η προσωρινή αποχώρηση του Ιωάννη Οικονομίδη 40 . Η Λάρνακα, όπως συνέβηκε και στις αρχιεπισκοπικές, αποτέλεσε τον πυρήνα των προεκλογικών εκδηλώσεων. Στη προεκλογική διαμάχη πρωταγωνίστησαν ο φιλοβασιλικός γιατρός Φίλιος Ζαννέτος και ο πολιτευτής και παλαιός εθελοντής στον ελληνικό στρατό στους βαλκανικούς πολέμους, όπου και τραυματίστηκε, Ευάγγελος Χατζηιωάννου. Ο τελευταίος, μάλιστα, δημοσίευσε στον Τύπο της εποχής επιστολή του Βενιζέλου προς τον ίδιο, στηρίζοντας σε αυτή ολόκληρη την προεκλογική του εκστρατεία 41 , σε αντίθεση με 37 ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΟΥ Α΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ 35. Αιρετό Νομοθετικό Συμβούλιο παραχωρήθηκε στην Κύπρο το 1882, με έξι επίσημα μέλη-υπαλλήλους της διοίκησης στο νησί, και δώδεκα αιρετά μέλη, τρεις μωαμεθανούς και εννέα «μη μωαμεθανούς». Εκλογές για την ανάδειξη των αιρετών μελών θα γίνονταν κάθε πέντε χρόνια (εκτός από την πρώτη βουλευτική θητεία που θα διαρκούσε μόλις τρία χρόνια) με ξεχωριστούς εκλογικούς καταλόγους και ψηφοδέλτια για τους μωαμεθανούς και τους «μη μωαμεθανούς». Βλ. γενικά, Χρίστος Κ. Κυριακίδης, Τ ο Κυπριακό Νομοθετικό Συμβούλιο (1878-1931). Ίδρυση, Λειτουργία και Κοινοβουλευτικές Αντιπαραθέσεις: Συνταγματικές Ελευθερίες υπό Περιορισμό και Αμφισβή- τηση , Λευκωσία 2016. 36. Για τις βουλευτικές εκλογές του 1911 βλ. Βασίλης Πρωτοπαπάς, Εκλογική Ιστορία της Κύπρου. Πολιτευτές, κόμματα και εκλογές στην Αγγλοκρατία 1878-1960 , Αθήνα 2012, 172-190. 37. Για τις εκλογές για ανάδειξη μελών για το Νομοθετικό Συμβούλιο το 1916 βλ. στο ίδιο, 201-210. 38. Βλ. ενδεικτικά το άρθρο του Φίλιου Ζαννέτου με τίτλο «Η σημασία των εκλογών», εφ. Νέον Έθνος , Λάρνακα 9/22 Ιουλίου 1916. 39. «Βουλευτικά Λεμεσού-Πάφου», εφημ. Φωνή της Κύπρου , Λευκωσία 6/19 Αυγούστου 1916 και «Ο κ. Πασχάλης Κωνσταντινίδης. Η από της πολιτικής αποχώρησίς του», εφημ. Φωνή της Κύπρου , Λευκωσία 17/30 Σεπτεμβρίου 1916 αντίστοιχα. Για σύντομα βιογραφικά τους σημειώματα βλ. Αριστείδης Κουδουνάρης, Βιογραφικόν Λεξικόν Κυπρίων 1800-1920 , Λευκωσία 6 2010, 275-276 και 287-288 αντίστοιχα. 40. Ο Ιωάννης Οικονομίδης αποσύρθηκε προσωρινά από την πολιτική, αφού ανέλαβε τη διεύθυνση της Τράπεζας Κύπρου. Για την αναγγελία της απόσυρσής του βλ. «Ο κ. Ι. Οικονομίδης. Η από της πολιτικής προσωρινή αποχώ- ρησίς του», εφημ. Φωνή της Κύπρου , Λευκωσία 10/23 Σεπτεμβρίου 1916. Για τον Ι. Οικονομίδη γενικά βλ. Γιώργος Γεωργής, «Ιωάννης Οικονομίδης. Ένας πρωτοπόρος τραπεζίτης», στο Γιώργος Γεωργής-Χρίστος Κ. Κυριακίδης- Χαράλαμπος Γ. Χαραλάμπους (επιμ.), Ιστορία του Κυπριακού Συνεργατικού Κινήματος , τόμος Β΄, Λευκωσία 2017, 15-46. 41. Εφημ. Ένωσις , Λεμεσός 19 Αυγούστου/1 Σεπτεμβρίου 1916.