Εθνική Φρουρά & Ιστορία, τεύχος 42ο

οποιασδήποτε βοήθειας προς το «ελεύθερον κράτος», που θα οδηγούσε και στην εθνική αποκατάσταση της Κύπρου. Την ίδια περίοδο, αναχώρησε έκτακτα μέσω Αιγύπτου για την Αθήνα ο βουλευτής Ευάγγελος Χατζηιωάννου, παλαιός εθελοντής και τραυματίας του ελληνικού στρατού κατά τους βαλκανικούς πολέμους, με στόχο να συναντήσει τους εκπροσώπους της Κυβέρνησης και να υποστηρίξει την αποδοχή της προσφοράς 25 . Παρά την αρνητική απάντηση της Ελληνικής Κυβέρνησης και τη δήλωση του Αρμοστή Clauson ότι το ζήτημα της ένωσης έκλεισε οριστικά μετά από αυτή 26 , οι Έλληνες πολιτευτές και ο Τύπος στο νησί δήλωναν τη βεβαιότητά τους για την επανάληψή της στο εγγύς μέλλον, ανάλογα και της «διπλωματικής πλοκής των πραγμάτων». Όπως ήδη αναφέρθηκε, η ίδια η προσφορά αποτελούσε σημαντικό γεγονός, αφού επιβεβαίωνε, σύμφωνα με τους Έλληνες κατοίκους, το δίκαιο της ενωτικής τους αξίωσης αλλά και το ότι πλέον η ένωση ήταν «θέμα χρόνου 27 ». Η προσφορά της Κύπρου στην Ελλάδα, όπως ήταν αναμενόμενο, θορύβησε και προκάλεσε ανασφάλεια στους Τούρκους κατοίκους του νησιού, οι οποίοι, μέσω υπομνημάτων σε Βρετανούς πολιτικούς εξέφραζαν την πεποίθησή τους ότι πιθανή ένωση με την Ελλάδα θα αποτελούσε καταστροφή για την κοινότητά τους, όπως συνέβηκε στη Θεσσαλία και την Κρήτη, σύμφωνα με τα λεγόμενά τους 28 . Τις ανησυχίες τους βέβαια διασκέδασε ο Αρμοστής Clauson, ο οποίος διαβεβαίωσε τον Τούρκο βουλευτή και Εκπρόσωπο του Εβκάφ Irfan Bey ότι η Βρετανική Κυβέρνηση αναγνώριζε τη νομιμοφροσύνη τους και θα συνέχιζε να προστατεύει τα συμφέροντά τους 29 . Οι αντιδράσεις των Τούρκων βέβαια συνεχίστηκαν και στο Νομοθετικό Συμβούλιο, όπως θα διαφανεί πιο κάτω. Η απόρριψη της βρετανικής πρότασης από την Κυβέρνηση του Ζαΐμη μετέφερε τον διχασμό που επικρατούσε στην Ελλάδα και στο νησί, με τους Έλληνες κατοίκους να διαχωρίζονται σε φιλοβασιλικούς και φιλοβενιζελικούς. Πιο έντονα αυτό διαφάνηκε στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις της περιόδου, τις αρχιεπισκοπικές και τις βουλευτικές του 1916. Ο θάνατος του Αρχιεπισκόπου Κύριλλου Β΄, ο οποίος εκλέγηκε μετά από μια δεκαετία αντιπαραθέσεων και πόλωσης ανάμεσα στους κατοίκους, συνέβηκε σε μια 35 ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΟΥ Α΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ 25. Για τον Ευ. Χατζηιωάννου βλ. Πέτρος Παπαπολυβίου, «Ευάγγελος Π. Χατζηιωάννου: Πολιτευτής, στρατιώτης και Δήμαρχος της Λάρνακας», Ίκαρος Πετρίδης (επιμ.), Πρακτικά Συμποσίου Λάρνακα: Αναβιώνοντας τις αναμνή- σεις. Η Ιστορία της πόλης μου. Λάρνακα 5 Δεκεμβρίου 2009 , Δήμος Λάρνακας, Λάρνακα [2010], 23-37. 26. Η ίδια η ανακοίνωση του Αρμοστή δημοσιεύθηκε στις εσωτερικές σελίδες των εφημερίδων, κάτι που δηλώνει και τη σημασία που της έδωσαν. Βλ. σχετικά «Ανακοίνωσις Διοικήσεως», εφημ. Κυπριακός Φύλαξ , Λευκωσία 3 Νοεμβρίου 1915, «Επίσημον Ανακοινωθέν», εφημ. Νέον Έθνος , Λάρνακα 31 Οκτωβρίου/13 Νοεμβρίου 1915. 27. «Η Προσφορά της Κύπρου προς την Ελλάδα», εφημ. Νέον Έθνος , Λάρνακα 31 Οκτωβρίου/13 Νοεμβρίου 1915, «Ελπίζομεν και πιστεύομεν», εφημ. Αλήθεια , Λεμεσός 6 Νοεμβρίου 1915. 28. Nevzat, ό.π., 239. 29. Georghallides, ό.π., 101.