Εθνική Φρουρά & Ιστορία, τεύχος 42ο

με σχετικό τους υπόμνημα προς τον Βρετανό Υπουργό Αποικιών 12 . Είχε προηγηθεί εξάλλου, δύο μόλις χρόνια προηγουμένως, κατά τη διάρκεια των βαλκανικών πολέμων, υπόμνημά τους προς τη Βρετανική Κυβέρνηση, με το οποίο ζητούσαν, ως αντίβαρο στην ενωτική αξίωση των Ελλήνων κατοίκων, την προσάρτηση της Κύπρου είτε στη Βρετανική Αυτοκρατορία είτε στην Αίγυπτο 13 . Εντούτοις, η βρετανική διοίκηση στο νησί, φοβούμενη πιθανές έντονες αντιδράσεις και από τις δύο πλευρές, μερίμνησε έγκαιρα για την αποφυγή τους. Αμέσως μετά την ανακοίνωση της προσάρτησης, ο Αρμοστής κάλεσε τους προκρίτους των Τούρκων, ανάμεσά τους τον Μουφτή, τον Αρχικαδή και τον διευθυντή του Εβκάφ, από τους οποίους ζήτησε να επιδείξουν «την αυτήν, ως πρότερον, νομιμοφροσύνην και υποταγήν και να μεριμνώσι περί της μη διαταράξεως της ησυχίας και τάξεως 14 » . Παράλληλα, κάλεσε και τους δημοσιογράφους, Έλληνες και Τούρκους, στους οποίους επέβαλε «Τυπική λογοκρισία», ζητώντας τους να αποφεύγουν κείμενα, τα οποία θα διατάρασσαν την τάξη και την ησυχία ή θα πρόσβαλλαν τα «αισθήματα συνοίκων λαών», ζητώντας επίσης την αποστολή στο διοικητήριο του πρώτου εκτυπωμένου φύλλου από κάθε εφημερίδα για έλεγχο 15 . Η ελπίδα για τη μεταπολεμική εκπλήρωση των ενωτικών πόθων ανέβαλε τα οποιαδήποτε αιτήματα των Ελλήνων της Κύπρου για μετά τη λήξη του πολέμου, στο πλαίσιο των συνθηκών της ειρήνης. Ήταν για αυτό τον λόγο που παρακολουθούσαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την τήρηση από μέρους της Ελλάδας της «μετά της συνήθους τιμιότητος και ειλικρινείας» ουδετερότητάς της 16 , συμμετέχοντας με ευχαρίστηση με τον δικό τους τρόπο στην πολεμική διένεξη. Έτσι, και παρά το γεγονός ότι η εξέλιξη του πολέμου άφησε την Κύπρο εκτός του πεδίου των αναμετρήσεων, οι κάτοικοί της συμμετείχαν σε αυτές με κάθε τρόπο. Πλήθος εθελοντές, Έλληνες και Τούρκοι, υπηρέτησαν στο μακεδονικό μέτωπο, ενώ στο νησί λειτούργησαν και στρατόπεδα αιχμαλώτων και εκπαιδεύσεως 17 . Επίσης, από το νησί εξήχθησαν για τις ανάγκες του αγγλικού στρατού μεγάλες ποσότητες σιτηρών, οσπρίων, πατατών και ζώων. Τη σχετική ηρεμία που επικρατούσε στο νησί ανακίνησε η δημοσιοποίηση της είδησης για την παραχώρηση της Κύπρου από τη Βρετανία στην Ελλάδα, με 32 ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 42 Ο ΙΟΥΛΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 12. ΤΝΑ: CO67/179. Ali Rifat και άλλοι προς Υπουργό Αποικιών, Λευκωσία 17 Νοεμβρίου 1914. 13. Πέτρος Παπαπολυβίου, Η Κύπρος και οι βαλκανικοί πόλεμοι. Συμβολή στην ιστορία του κυπριακού εθελοντι- σμού , Λευκωσία 1997, 290-292. 14. «Πρόκριτοι Οθωμανοί παρά τω Μ. Αρμοστή», εφημ. Φωνή της Κύπρου , Λευκωσία 25 Οκτωβρίου/7 Νοεμβρίου 1914. 15. «Τυπική Λογοκρισία», εφημ. Φωνή της Κύπρου , Λευκωσία 25 Οκτωβρίου/7 Νοεμβρίου 1914. Εντούτοις, παρά και τις προειδοποιήσεις, σύντομα παρατηρήθηκε και η πρώτη ενέργεια λογοκρισίας από πλευράς Βρετανών, όπως φαίνεται και στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας της πρωτεύουσας Κυπριακός Φύλαξ , 5 Δεκεμβρίου 1914. 16. «Η πολιτική κατάστασις», εφημ. Φωνή της Κύπρου , Λευκωσία 25 Οκτωβρίου/7 Νοεμβρίου 1914. 17. Για τη συμμετοχή της Κύπρου στην πολεμική αναμέτρηση βλ. Χρίστος Ηλιοφώτου, Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος και η προσφορά της Κύπρου , Λευκωσία 1987 και Πέτρος Παπαπολυβίου, Η Κυπριακή παρουσία στην «ένοπλον Νύμφην του Θερμαϊκού στα χρόνια του μεγάλου πολέμου , Θεσσαλονίκη 2018.