Εθνική Φρουρά & Ιστορία, τεύχος 42ο

καθεστώς του νησιού που επέβαλλε η Συνθήκη Αμυντικής Συμμαχίας (Cyprus Convention) του 1878 3 , σύμφωνα με την οποία η Κύπρος κατείχετο από τη Βρετανική αλλά ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, πλέον έπαυε να ισχύει 4 . Ήταν για αυτό τον λόγο που η δημοσίευση του σχετικού διατάγματος προκάλεσε διαφορετικές αντιδράσεις στον Τύπο της εποχής. Αυτό βέβαια οφειλόταν κυρίως στις αντιθετικές εκτιμήσεις των εκδοτών των εφημερίδων σχετικά με την εξέλιξη του πολέμου, το μεταπολεμικό καθεστώς και το μέλλον της Κύπρου. Έτσι, η εφημερίδα της πρωτεύουσας Φωνή της Κύπρου , παρά το γεγονός ότι δημοσίευσε το διάταγμα στις εσωτερικές της σελίδες υποβιβάζοντας έτσι τη σημασία του, χαρακτήρισε την προσάρτηση ως τον «τελευταίο σταθμό» για την εκπλήρωση των «ιερών και αξιοσεβάστων πόθων του λαού της Κύπρου», στηριζόμενη στις διακηρύξεις των Βρετανών για τον σεβασμό στην αρχή των εθνοτήτων 5 . Παρόμοια άποψη είχε και η εφημερίδα Αλήθεια της Λεμεσού, η οποία εξέφραζε αφενός τη χαρά της για τον «οικτρόν και ξαφνικό θάνατον» που προκλήθηκε στην «Κυπριακή Σύμβαση, το καχεκτικόν αυτό τέκνον του Αγγλο-Τουρκικού ερωτικού ειδυλλίου του 1878», και αφετέρου την ελπίδα της στις διακηρύξεις της Μεγάλης Βρετανίας για την «υπεράσπισιν των μικρών λαών και το δίκαιον των Εθνικοτήτων 6 ». Αντίθετη στάση τήρησε η άλλη εφημερίδα της πρωτεύουσας, Κυπριακός Φύλαξ , η οποία εκδιδόταν έχοντας ως επιφυλλίδα το σύνθημα «Ζήτω η Ένωσις» . Παρά το γεγονός ότι δημοσίευσε το σχετικό διάταγμα στο πρωτοσέλιδό της, χαρακτηρίζοντάς το ως «Έγγραφον Ιστορικόν» , εντούτοις θεωρούσε ότι η αισιοδοξία που επικρατούσε στον πληθυσμό ήταν «αδικαιολόγητος», κάτι που στηριζόταν στη μέχρι τότε βρετανική πολιτική έναντι της Κύπρου 7 . Συγκρατημένη αισιοδοξία συνιστούσε και η εφημερίδα της Λάρνακας Νέον Έθνος , η οποία θεωρούσε ότι δεν υπήρχε πιθανότητα πλέον επιστροφής του νησιού στην Τουρκία, αλλά τίποτα δεν προέγραφε ότι το μέλλον θα ήταν ευνοϊκό για το ενωτικό αίτημα των κατοίκων, τονίζοντας ιδιαίτερα το γεγονός ότι και πάλι -όπως συνέβηκε και το 1878- η μεταβολή επήλθε χωρίς να λάβουν γνώση εκ των προτέρων οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, οι κάτοικοι δηλαδή 8 . 30 ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 42 Ο ΙΟΥΛΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 3. Για τη συνθήκη βλ. Φίλιος Ζαννέτος, Ιστορία της νήσου Κύπρου . Από της αγγλικής κατοχής μέχρι σήμερον μετά εισαγωγής περιλαμβανούσης βραχείαν περιγραφήν της όλης Ιστορίας αυτής , τόμ. Β΄, Λάρνακα 1911, 16 και εξής, όπου βρίσκονται και οι μεταφράσεις στα ελληνικά των συμφωνιών. Για την περίοδο που προηγήθηκε της συνθήκης, τις συζητήσεις για κατάληψη της Κύπρου και τις αντιδράσεις βλ. Dwight E. Lee, Great Britain and the Cyprus Convention policy of 1878 , Cambridge 1934, Sir George Hill, A History of Cyprus, τόμ. IV, The Ottoman province: the British colony, 1571-1948 , Cambridge 1952, 269-304, όπου και οι συμφωνίες. Βλ. επίσης K.A. Κωνσταντινίδης, Η αγγλική κατοχή της Κύπρου του 1878 , Λευκωσία 1930, George S. Georghallides, A Political and Administrative History of Cyprus 1918-1926, with a survey of the foundations of British rule , Λευκωσία 1979, 3-9, Χάιντς Α. Ρίχτερ, Ιστορία της Κύπρου, τόμος A΄ (1878-1949) , Αθήνα 2007, 33-49. 4. «Ο τελευταίος σταθμός», εφημ. Φωνή της Κύπρου , Λευκωσία 1/14 Νοεμβρίου 1914. 5. Στο ίδιο. 6. Βλ. ενδεικτικά, «Επί τη προσαρτήσει», εφημ. Αλήθεια , Λεμεσός 31 Οκτωβρίου 1914. 7. «Έγγραφον Ιστορικόν», εφημ. Κυπριακός Φύλαξ , Λευκωσία 31 Οκτωβρίου 1914. 8. «Η 23 Οκτωβρίου 1914», εφημ. Νέον Έθνος , Λάρνακα 1/14 Νοεμβρίου 1914.