Εθνική Φρουρά & Ιστορία, τεύχος 42ο

διάρκεια της Τουρκοκρατίας είχε διατηρήσει αναλλοίωτο τον ελληνικό της χαρακτήρα. Είχε προηγηθεί, ως πρώτη συνεισφορά του νησιού στους κοινούς αγώνες του νεότερου Ελληνισμού για την ελευθερία, ο μαρτυρικός θάνατος στο Βελιγράδι, το 1798, του συνεργάτη του Ρήγα Βελεστινλή, Ιωάννη Καρατζά, από τη Λευκωσία. Διάφορες μαρτυρίες, επίσης, καταγράφουν ονόματα νέων από την Κύπρο, που πολέμησαν με τον «Ιερό Λόχο» , στο Δραγατσάνι ή αλλού, στις Παραδουνάβιες ηγεμονίες. Στην ελληνική επανάσταση του 1821 οι Κύπριοι αγωνιστές που πολέμησαν σε διάφορες περιοχές της επαναστημένης Ελλάδας, σύμφωνα με τους μετριότερους υπολογισμούς ξεπερνούν τους 600, χωρίς να αποκλείεται να πλησιάζουν τους χίλιους. Ύστερα από την αιματηρή επίτευξη της ελληνικής ανεξαρτησίας, η παρουσία Κυπρίων εθελοντών στις επαναστατικές κινητοποιήσεις των αλύτρωτων Ελλήνων και στις κατά καιρούς πολεμικές περιπέτειες του νεοσύστατου ελληνικού κράτους υπήρξε αδιάλειπτη. Κύπριοι εθελοντές πολέμησαν στην Κρήτη, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία στις επαναστάσεις του 1854, του 1866, του 1878, του 1880, στον Μακεδονικό αγώνα. Και πολύ περισσότεροι, εκατοντάδες πια, στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, στους Βαλκανικούς πολέμους, στη μικρασιατική εκστρατεία, με πολλούς από αυτούς να έχουν σκοτωθεί στο πεδίο της μάχης. Αντίστοιχα, χιλιάδες Κύπριοι, Έλληνες, Τούρκοι, Μαρωνίτες, Αρμένιοι και Λατίνοι, πήραν το βάπτισμα του πυρός στους δύο παγκοσμίους πολέμους υπηρετώντας εθελοντικά στον βρετανικό στρατό, για τα ιδανικά της ελευθερίας, της αυτοδιάθεσης, της νίκης εναντίον του φασισμού. Μόνο στον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, σκοτώθηκαν ή αποβίωσαν εν υπηρεσία 373 Κύπριοι και μια Κυπρία που είχαν καταταχθεί στον βρετανικό στρατό, προασπίζοντας τα υψηλότερα ιδανικά της γενιάς τους και της ανθρωπότητας. Αυτοί οι αγώνες, αυτή η παράδοση, αυτή η αγάπη προς την ελευθερία, γαλβάνισε το αντιστασιακό πνεύμα των Κυπρίων και οδήγησε, μαζί με την αποικιακή αδιαλλαξία και την περιφρονητική απόρριψη του αιτήματος για αυτοδιάθεση στον αγώνα της ΕΟΚΑ, την 1 η Απριλίου του 1955, στην τελευταία επανάσταση της νεοελληνικής ιστορίας. Ένας τετραετής αγώνας που δεν οδήγησε μεν στην επίτευξη της ένωσης με την Ελλάδα, του βασικού στόχου των Ελλήνων Κυπρίων για δεκαετίες, όμως σηματο- δότησε το τέλος της Αποικιοκρατίας και στην ίδρυση της Κυπριακής Δημο- κρατίας. 25 ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΤΩΝ ΕΝΟΠΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ