Εθνική Φρουρά & Ιστορία, τεύχος 42ο

Γνωρίζουμε ότι η Τουρκία έχει κρυπτοπυρηνικές φιλοδοξίες, όπως και το ότι αναπτύσσει το πυρηνικό της πρόγραμμα κατά τέτοιο τρόπο, ούτως ώστε, εάν οι περιστάσεις το επιτρέψουν και εάν αποφασίσει να προχωρήσει στην ανάπτυξη βόμβας, να έχει ήδη τα βασικά στοιχεία ενός προγράμματος που θα της επιτρέπει -με προσθήκη των επιπλέον απαραίτητων υποδομών- να το πράξει. Όμως αυτό είναι άλλο θέμα: η ανέγερση και μόνο πυρηνικών σταθμών ενέργειας δεν οδηγεί αυτόματα στην ικανότητα κατασκευής πυρηνικού όπλου. Για να κατανοήσει κανείς τη διαφορά, παραθέτω τα παρακάτω επιστημονικά δεδομένα: • Και ο VVER-1200 και ο Atmea1 είναι αντιδραστήρες PWCR, οι οποίοι δεν είναι κατάλληλοι για παραγωγή πλουτωνίου (χωρίς να σημαίνει ότι δεν παράγεται πλουτώνιο στον πυρήνα του αντιδραστήρα, όμως είναι λιγότερη η ποσότητά του). Το ποσοστό εμπλουτισμού του καυσίμου τους είναι χαμηλό (4.95% για τον VVER- 1200). Να αναφέρω ότι οι αντιδραστήρες CANDU της AECL, οι οποίοι ήταν οι προτιμότεροι ως την περασμένη δεκαετία, είναι ιδανικοί για παραγωγή πλουτωνίου- 239, διότι χρησιμοποιούν διοξείδιο του ουρανίου ως έχει, όχι εμπλουτισμένο, οπότε το καύσιμό τους περιέχει περισσότερο ουράνιο -238. Το U-238, εντός του αντιδραστήρα όταν δέχεται τα νετρόνια, δίδει Pu-239 απορροφώντας τα, το οποίο είναι καταλληλότερο για σχάσιμο υλικό για πυρηνικά όπλα απ’ το U-235. Επιπλέον ο CANDU μπορεί να επανεφοδιαστεί με καινούργιο καύσιμο και ν’ αφαιρεθεί απ’ αυτόν το χρησιμοποιημένο (το περιέχον το πλουτώνιο), χωρίς να διακοπεί η λειτουργία του! Άρα είναι αδύνατον κάποιος τρίτος να γνωρίζει πότε και ποια ποσότητα πλουτωνίου έχει στα χέρια του το κράτος-κάτοχος. Γι’ αυτούς τους δύο λόγους αντιπροσωπεύουν σοβαρό κίνδυνο όσον αφορά τη διάδοση των πυρηνικών όπλων (οι περιπτώσεις της Ινδίας και του Πακιστάν είναι άκρως διαφωτιστικές). • Για ν’ απομονώσει κανείς το πλουτώνιο από το χρησιμοποιημένο καύσιμο του αντιδραστήρα χρειάζεται ειδικό εργοστάσιο χημικής επεξεργασίας καυσίμου. Σε καμία από τις δύο άνωθεν συμφωνίες δεν υπάρχει τέτοια πρόνοια. Εν προκειμένω ο πυρηνικός σταθμός στο Ακούγιου, σύμφωνα με το υπόδειγμα χρηματοδότησης ΒΟΟ (Build Operate Own), θα ανεγερθεί, θα λειτουργεί και θα ’ναι ιδιοκτησία της Rosatom. Ασχέτως όμως αυτού του υποδείγματος, το καύσιμο θα παρέχεται από τους Ρώσους, οι οποίοι δέχονται πίσω το χρησιμοποιημένο καύσιμο σε όλα τα εξαγωγικά συμβόλαια πυρηνικών αντιδραστήρων που έχουν υπογράψει. Σε αυτή την περίπτωση η πρόνοια επιστροφής του χρησιμοποιημένου καυσίμου στην Rosatom δεν έχει οριστικοποιηθεί ακόμη. Φαίνεται πιθανόν οι χρησιμοποιημένες ράβδοι καυσίμου ν’ αποθηκεύονται επιτόπου στο Ακούγιου για 10 έτη σε «λιμνούλα» εξαντλημένου καυσίμου. Επίσης στο Ακούγιου θα υπάρχει χώρος ξηρής αποθήκευσης πυρηνικών αποβλήτων μέχρι 4 έτη πριν τη πιθανή μεταφορά τους 112 ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 42 Ο ΙΟΥΛΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018