ΑΓΡΟΤΗΣ - ΤΕΥΧΟΣ 474

8 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 8 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 4 ΓΕΩΡΓIΑ Φυσιολογικές ασθένειες των εσπεριδοειδών Φυσιολογικές ασθένειες ή ανωμαλίες στα εσπεριδοειδή νοούνται οι αλλοιώσεις που παρουσιάζονται κυρίως στους καρπούς και οι οποίες δεν είναι παρασιτικής προέλευσης, αλλά προκαλούνται συνήθως από την επικράτηση εδαφοκλιματικών συνθηκών ευνοϊκών για την εμφάνισή τους. Η αντιμετώπιση των φυσιολογικών ασθενειών γίνεται μόνο προληπτικά, αφού η μετά την εκδήλωσή τους αντιμετώπιση είναι αδύνατη. Φούσκωμα των καρπών (puffing) Αυτή η φυσιολογική ανωμαλία χαρακτηρίζεται από τον διαχωρισμό της φλούδας από τη σάρκα του καρπού, δημιουργώντας ένα κενό μεταξύ τους. Εμφανίζεται κατά την ωρίμαση των καρπών. Ευαίσθητες στην ανωμαλία αυτή είναι όλες οι ποικιλίες μανταρινιών Satsuma, οι περισσότερες ποικιλίες κλημεντίνης και το μανταρίνι Αρακαπά. Από τα υβρίδια, ευαισθησία παρουσιάζει η ποικιλία Μιννεόλα. Η σχετική υγρασία κατά τη διάρκεια των τελευταίων σταδίων της ανάπτυξης των καρπών φαίνεται να είναι ο κύριος παράγοντας για την εμφάνιση του φουσκώματος. Ο συνδυασμός υψηλών τιμών της σχετικής υγρασίας με υψηλές θερμοκρασίες το φθινόπωρο, ευνοούν την ανωμαλία αυτή, κυρίως αν προηγηθεί περίοδος ξηρασίας. Χαλάρωση φλοιού (creasing) Η χαλάρωση του φλοιού είναι αποτέλεσμα διαχωρισμού του albedo από το flavedo της φλούδας. Το albedo αποτελεί το εσωτερικό άσπρο σπογγώδες μέρος του φλοιού των καρπών, ενώ το flavedo το εξωτερικό μέρος που φέρει και το χρώμα του φρούτου. Η χαλάρωση του φλοιού παρουσιάζεται ως διάχυτη αυλάκωση της επιφάνειας του καρπού, ενώ τα κύτταρα του λευκού μέρους της φλούδας (albedo) διαχωρίζονται μεταξύ τους δημιουργώντας ρωγμές στον σπογγώδη ιστό της. Η ατέλεια αυτή εμφανίζεται κάτω από ορισμένες κλιματικές και εδαφικές συνθήκες που επηρεάζουν τη φυσιολογία του ώριμου καρπού. Έλλειψη επαρκούς υγρασίας στο έδαφος κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, που τη διαδέχεται απότομα υγρός καιρός με διακυμάνσεις της εδαφικής υγρασίας, κάνουν εντονότερο το πρόβλημα. Περισσότερο επηρεάζονται οι ποικιλίες πορτοκαλιών ενώ το πρόβλημα εμφανίζεται σε διάσπαρτες θέσεις στον οπωρώνα επηρεάζοντας μέρος του αριθμού των φρούτων πάνω στα δέντρα. Το πρόβλημα είναι εντονότερο σε συνθήκες έλλειψης καλίου. Χαλάρωση φλοιού Ελαιοκυττάρωση (oil spotting) Το πρόβλημα αυτό εμφανίζεται σε όλες τις ποικιλίες εσπεριδοειδών, κυρίως όμως στα ομφαλοφόρα πορτοκάλια και τα λεμόνια. Εμφανίζεται ως καφετιές ή πρασινωπές κηλίδες στον φλοιό των καρπών, που προέρχονται από την καυστική επίδραση των αιθέριων ελαίων, όταν αυτά απελευθερωθούν από τους ελαιοφόρους αδένες της Γιώργος Αριστείδου Λειτουργός Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας Σκίσιμο των καρπών (splitting) Το φαινόμενο του σκισίματος των καρπών παρατηρείται νωρίς το φθινόπωρο πριν αρχίσουν να ωριμάζουν οι καρποί. Το σκίσιμο παρατηρείται στη φλούδα, η οποία φαίνεται να μην μπορεί να ακολουθήσει την ταχύτερη ανάπτυξη της σάρκας. Οι απότομες μεταβολές ορισμένων παραγόντων του περιβάλλοντος, όπως η υγρασία του εδάφους και του αέρα ή η θερμοκρασία, αποτελούν βασικούς παράγοντες για την εμφάνιση της ανωμαλίας αυτής. Επίσης, πολύ σημαντικό ρόλο παίζει και η ποικιλία, όπου αυτές με λεπτή φλούδα παρουσιάζουν μεγαλύτερη ευαισθησία στο σκίσιμο. Περισσότερο ευαίσθητοι είναι οι καρποί των μανταρινιών, των ομφαλοφόρων πορτοκαλιών και βαλέντσια ενώ στα γκρέιπφρουτ δεν παρουσιάζεται καθόλου. Το σκίσιμο εμφανίζεται άλλοτε μεν ακανόνιστα σε όλη την επιφάνεια της φλούδας, άλλοτε δε, όπως στα ομφαλοφόρα πορτοκάλια, αρχίζει και περνάει συνήθως από τον ομφαλό. Το φαινόμενο εμφανίζεται πιο έντονα στους καρπούς που βρίσκονται στο εξωτερικό της κόμης και έχουν την άμεση επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας. Ο μόνος παράγοντας που μπορεί να ελεγχθεί κάπως για αποφυγή του φαινομένου είναι η υγρασία του εδάφους, όπου οι αρδεύσεις πρέπει να γίνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα και όχι ακανόνιστα. Πολύ ευαίσθητο στην ανωμαλία αυτή είναι το υβρίδιο Νόβα. Σκίσιμο του καρπού