ΑΓΡΟΤΗΣ - ΤΕΥΧΟΣ 474

Ονόσμα η τροόδια Onosma troodi Boraginacea Ονόσμα η τροόδια ( Onosma troodi Boraginacea) είναι πολυετής πόα με ξυλώδη βάση, ύψους 10-30 cm. Τα φύλλα στη βάση σχηματίζουν ακανόνιστο ρόδακα και είναι αργυροπράσινα, παχιά, αδρότριχα, σπατουλοειδή, με κοντό μίσχο. Τα ανώτερα φύλλα είναι χωρίς μίσχο, λίγο μακρύτερα, με πυκνές, αδρές τρίχες και στις δύο επιφάνειες. Τα άνθη είναι σωληνοειδή, κίτρινα, χαρακτηριστικά κρεμμάμενα προς το έδαφος και φέρονται σε πολυανθείς ταξιανθίες. Εξάπλωση Ενδημικό της Κύπρου που περιορίζεται στα σερπεντινιτικά πετρώματα του Εθνικού Δασικού Πάρκου Τροόδους, σε αρκετά σημεία (δύσκολο να διακριθούν θέσεις), αλλά με πολύ περιορισμένη εξάπλωση. Η θέση που αναφέρεται στην Παπούτσα (συλλογή 1979) επιβεβαιώθηκε μόλις πρόσφατα μετά την έκδοση του Κόκκινου Βιβλίου. Ενδιαίτημα Κοινότητες πολυετών ποών και ημίθαμνων που αναπτύσσονται σε βραχώδεις και πετρώδεις θέσεις σε σερπεντινιωμένα πετρώματα του Τροόδους (σπάνια σε διαβάση ή γάββρο), σε ξηρές, βραχώδεις πλαγιές σε διάκενα μαύρης πεύκης, σε υψόμετρο 1500-1950 m. Βιολογία Άνθιση: Απρίλιος-Ιούνιος. Καρποφορία: Ιούνιος-Ιούλιος. Η σχετική αναπαραγωγική επιτυχία του είδους είναι χαμηλή, γεγονός που οφείλεται στο ότι πολλά άνθη δεν δίνουν καρπό αλλά και στη χαμηλή φυτρωτικότητα. Τα σπέρματα είναι ληθαργικά και ο λήθαργος αίρεται με ψυχρή στρωμάτωση ή κατάλληλο τραυματισμό. Κατάσταση διατήρησης και απειλές Το σημαντικότερο μέρος του πληθυσμού του (πάνω από 10.000 φυτά) βρίσκεται μέσα στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Τροόδους, με μεγαλύτερο τον υποπληθυσμό στην τοποθεσία Μίνιες του Χατζηπαύλου. Στο παρελθόν ένας αριθμός αποικιών καταστράφηκε ή υποβαθμίστηκε από στρατιωτικά έργα, τη διαπλάτυνση του δρόμου Τροόδους - Προδρόμου και πιθανώς από αναδασωτικές εργασίες. Απειλείται από δραστηριότητες αναψυχής και υπερσυλλογή από ερευνητές καθώς και την κλιματική αλλαγή. Υφιστάμενα μέτρα προστασίας Ολόκληρος ο πληθυσμός βρίσκεται σε προστατευόμενες περιοχές που έχουν ενταχθεί στο Δίκτυο Natura 2000 (Δάσος Τροόδους και Παπούτσα). Έχει καταρτιστεί σχέδιο παρακολούθησης του ενδιαιτήματός του που υλοποιείται από το Τμήμα Δασών και οι θέσεις του έχουν χαρτογραφηθεί με μεγάλη ακρίβεια προκειμένου να αποφεύγεται η υποβάθμισή τους. Χαρακτηριστικό φυτό του οικοτόπου προτεραιότητας σερπεντινόφιλα λιβάδια της Κύπρου . Προτεινόμενα μέτρα προστασίας Αποφυγή εκτέλεσης αναδασώσεων και έργων στις θέσεις των κύριων υποπληθυσμών του φυτού. Κατηγορία κινδύνου (σύμφωνα με IUCN): Εύτρωτο. Κείμενο: K. Καΐλης, Κ. Παπασάββας & Τ. Τσιντίδης Φωτογραφία: Χ.Σ. Χριστοδούλου Υδατογραφία: Ελένη Ιακωβίδου McLoughlin Σημείωση: Το Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου είναι αποτέλεσμα συλλογικής εργασίας και στενής συνεργασίας μεγάλου αριθμού ερευνητών της κυπριακής χλωρίδας. Εκδόθηκε από τον Φιλοδασικό Σύνδεσμο Κύπρου το 2007 και σε αυτό αξιολογούνται 328 φυτά της κυπριακής χλωρίδας. Τα κόκκινα βιβλία και οι κόκκινοι κατάλογοι χρησιμοποιούνται διεθνώς και αναφέρονται σε φυτά ή ζώα που κινδυνεύουν με εξαφάνιση, κατατάσσοντάς τα σε κατηγορίες κινδύνου εξαφάνισης με βάση ποσοτικά κριτήρια και μέσα από καθορισμένη μεθοδολογία της Διεθνούς Ένωσης Διατήρησης της Φύσης (IUCN). Το Τμήμα Δασών δίνει την ευκαιρία στο κοινό να γνωρίσει, μέσα από αυτή τη στήλη, αριθμό φυτών που περιλαμβάνονται στο Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου. 51 ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΚΥΠΡΙΑΚΑ ΦΥΤΑ A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 8 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 4