ΑΓΡΟΤΗΣ - ΤΕΥΧΟΣ 474

A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 8 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 4 32 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ KAI ΘΕΜΑΤΑ ΚΟΑΠ Πρόγραμμα CARE MEDIFLORA Κωνσταντίνος Ιωσήφ Έκτακτος Δασικός Λειτουργός Τμήμα Δασών Στόχοι/φορείς και εταίροι του έργου Το έργο CARE-MEDIFLORA «Δράσεις διατήρησης απειλούμενων φυτικών ειδών των νησιών της Μεσογείου: Κοινές δράσεις για «εντός τόπου» (in situ) και «εκτός τόπου» (ex situ) διατήρηση» στοχεύει στη βελτίωση της κατάστασης διατήρησης απειλούμενων φυτών της Μεσογείου. Υλοποιείται από επτά φορείς σε έξι νησιά της Μεσογείου (Βαλεαρίδες Νήσοι, Κορσική, Σαρδηνία, Σικελία, Κρήτη και Κύπρος) και από την Ομάδα Ειδικών για τα Φυτά των Νησιών της Μεσογείου της Διεθνούς Ένωσης για την Προστασία της Φύσης (IUCN). Το Τμήμα Δασών και το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών (ΙΓΕ) του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος συμμετέχουν ως εταίροι στο πρόγραμμα με σκοπό την προστασία σπάνιων και ενδημικών φυτών με εντός και εκτός τόπου δράσεις διατήρησης. Οι συνεργαζόμενοι φορείς υλοποιούν δράσεις για τη διατήρηση απειλούμενων φυτών των νησιών της Μεσογείου με μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους: • εντός του φυσικού περιβάλλοντος διατήρηση μέσω μέτρων διαχείρισης όπως ενίσχυση πληθυσμών, επανεισαγωγή ειδών, περιφράξεις/περιορισμός πρόσβασης τροχοφόρων, απομάκρυνση εισβαλλόντων ξενικών ειδών και επανασύνδεση κατακερματισμένων οικοτόπων. • εκτός του φυσικού περιβάλλοντος μακροχρόνια διατήρηση σε τράπεζες σπόρων μέσω συλλογής και αποθήκευσης γενετικού υλικού αντιπροσωπευτικού της γενετικής ποικιλότητας των επιλεγμένων πληθυσμών και, • ενίσχυση και διεύρυνση του δικτύου GENMEDA - Δίκτυο Κέντρων Διατήρησης Φυτών της Μεσογείου (Network of Mediterranean Plant Conservation Centres) συνδέοντας τους επιστημονικούς φορείς που εμπλέκονται στο έργο. Διάρκεια και δράσεις του έργου Τα αποτελέσματα του έργου προωθούνται σε επιστήμονες και τεχνικούς ειδικούς για τη διατήρηση των φυτών σε μεσογειακές χώρες με στόχο να ενισχυθεί η συνεργασία των φορέων που ασχολούνται με την εντός και εκτός τόπου διατήρηση. Επίσης, προωθούνται σε τοπικούς φορείς που ασχολούνται με το περιβάλλον, με στόχο να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με τις πιέσεις και απειλές για την τοπική χλωρίδα. Το έργο ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2016 και αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2018. Χρηματοδοτείται δε κατά 80% από το «MAVA foundation for nature» ενώ το υπόλοιπο 20% από την Κυπριακή Κυβέρνηση. Σε ό,τι αφορά την εκτός τόπου (ex situ) διατήρηση φυτικών ειδών στην Κύπρο, μέχρι το τέλος του δευτέρου έτους του προγράμματος, έχουν συλλεγεί 101 συνολικά καταχωρίσεις σπόρων από 67 φυτικά είδη. Για το είδος Arum sintenisii έγινε συλλογή κονδύλων και για το Allium marathasicum συλλογή βολβών. Σε ό,τι αφορά την εντός τόπου (in situ) διατήρηση φυτικών ειδών, στην Κύπρο έχουν πραγματοποιηθεί 19 δράσεις διατήρησης που αφορούν συνολικά 10 είδη σπάνιων και απειλούμενων φυτών. Οι εντός τόπου δράσεις περιλαμβάνουν: • ενίσχυση υφιστάμενων πληθυσμών σπάνιων φυτών με σπορά ή φύτευση και εγκατάσταση ειδών σε νέες θέσεις, • περιφράξεις για περιορισμό της πρόσβασης τροχοφόρων και προστασία του ενδιαιτήματος, • καταπολέμηση εισβαλλόντων ειδών και • έλεγχο της ανταγωνιστικής βλάστησης. Οι εντός τόπου δράσεις ανά είδος που έχουν υλοποιηθεί είναι οι ακόλουθες: • Allium marathasicum: Έγινε συλλογή βολβών από τον υφιστάμενο πληθυσμό του είδους στην περιοχή του Προδρόμου και παράχθηκαν φυτά τα οποία έχουν εγκατασταθεί σε τέσσερις νέες θέσεις: Μονή Τρικουκκιάς, Δασικό Κολλέγιο Κύπρου, Βοτανικός Κήπος Αμιάντου και Δασικό Φυτώριο Πλατανιών. • Arum sintenisii: Έγινε συλλογή κονδύλων από τον φυσικό πληθυσμό του είδους στην περιοχή της Ανδρολύκου, ο οποίος πλέον έχει εξαφανιστεί. Τα φυτά που παράχθηκαν έχουν εγκατασταθεί σε νέα θέση στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακάμα. • Anthemis tomentosa: Έγινε συλλογή σπόρων και παραγωγή φυτών τα οποία έχουν εγκατασταθεί σε δύο νέες θέσεις, στην παραλιακή περιοχή Γιαλιάς και στον Ακάμα. Επίσης, έχουν τοποθετηθεί ογκόλιθοι για περιορισμό της κίνησης τροχοφόρων οχημάτων εντός του οικοτόπου του είδους στην περιοχή Τίμης, καθώς, επίσης, και καταπολέμηση του είδους Acacia saligna με σκοπό την προστασία του ενδιαιτήματος. • Peganum harmala: Έχει πραγματοποιηθεί επανεγκατάσταση του είδους στην περιοχή Πύλης Αμμοχώστου στη Λευκωσία. Έγινε προεργασία για διαμόρφωση του χώρου (δημιουργία αναβαθμίδων, τοποθέτησησυστήματος άρδευσης και γεωϋφάσματος για έλεγχο της ανάπτυξης ζιζανίων). Αξίζει να σημειωθεί ότι το γενετικό υλικό (σπόροι) προέρχεται από φυτά τα οποία προϋπήρχαν στην περιοχή και πλέον έχουν εξαφανιστεί λόγω της ανεξέλεγκτης χρήσης ζιζανιοκτόνων. • Astragalus suberosus: Έγινε σπορά για μεταφορά και εγκατάσταση πληθυσμών του είδους στις περιοχές Ποταμός Λιοπετρίου και Κάβο Γκρέκο. Επίσης, βρίσκεται σε εξέλιξη η καταπολέμηση του εισβλητικού είδους Acacia saligna στον περιφραγμένο χώρο του Κάβο Γκρέκο, με σκοπό την προστασία και βελτίωση του ενδιαιτήματος. • Limonium mucronulatum: Τοποθετήθηκε ξύλινη περίφραξη για περιορισμό της πρόσβασης τροχοφόρων οχημάτων εντός του οικοτόπου του είδους στην περιοχή ΑλυκήςΛάρνακας. Έγινεπροεργασίαγιατηδημιουργίατου κατάλληλου μικρο-περιβάλλοντος (μικροί ανυψωμένοι λόφοι εντός της Αλυκής), όπου εγκαταστάθηκαν νέα φυτά για την ενίσχυση του υφιστάμενου πληθυσμού του