ΑΓΡΟΤΗΣ - ΤΕΥΧΟΣ 474

21 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 8 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 4 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Εποχικές κτηνοτροφικές ασχολίες Αιγοπροβατοτροφία Χοιροτροφία Κονικλοτροφία Πτηνοτροφία Αγελαδοτροφία Toμείς Μάιος - Αύγουστος Αυτό το τετράμηνο οι κύριες ασχολίες είναι η ολοκλήρωση της βατιάς των ώριμων προβατίνων, η βατιά των πρώιμων αιγών, η προετοιμασία για την όψιμη βατιά (τέλη Αύγουστου με αρχές Σεπτεμβρίου), το άρμεγμα όψιμων αιγών, ζύγισμα παχυνόμενων αμνοεριφίων (γέννα Φεβρουαρίου), δευτερεύουσες εργασίες όπως επιδιόρθωση υποστατικών, έλεγχος εξοπλισμού κ.λπ., και αποθήκευση αχύρου. Η θερμική ζώνη ευεξίας για τα χοιρίδια κατά τη διάρκεια γαλουχίας κυμαίνεται μεταξύ 27-35°C ενώ για τις χοιρομητέρες με κατά βούληση διατροφή υπολογίζεται σε 12-20°C. Ο κυρίαρχος τρόπος αποβολής της ζωικής θερμότητας από τις χοιρομητέρες είναι η μεταφορά και η εξάτμιση από το δέρμα. Η εξάτμιση υποβοηθείται με ύγρανση της κεφαλής, του τραχήλου και γενικώς του δέρματος των ζώων. Για τα παλιού τύπου υποστατικά (στα κλειστού τύπου υποστατικά το περιβάλλον είναι ελεγχόμενο) αποτελεσματικότερη λύση είναι η υδρονέφωση των θαλάμων με ψεκασμό 0,5 - 4 λίτρων νερού ανά ώρα. Με αυτό τον τρόπο πετυχαίνουμε μείωση του ρυθμού αναπνοής, αύξηση της κατανάλωσης τροφής, μείωση της απώλειας σωματικού βάρους των χοιρομητέρων και αύξηση του σωματικού βάρους των χοιριδίων. Επίσης, για το τρίμηνο αυτό συστήνεται η αύξηση της ενεργειακής πυκνότητας των σιτηρεσίων με χρησιμοποίηση λίπους. Οι υψηλές θερμοκρασίες επηρεάζουν τόσο την ανθεκτικότητα των κουνελιών όσο και τη γονιμότητά τους. Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων συστήνεται η ανέγερση υποστατικών κλειστού τύπου με ελεγχόμενο σύστημα περιβάλλοντος και στα υφιστάμενα η χρησιμοποίηση μονωτικών υλικών και σύστημα κλιματισμού. Όπου είναι δύσκολη η εφαρμογή κλιματισμού καλό είναι να σταματούν τα βατέματα των κουνέλλων και να επαναρχίζουν προς το τέλος Αυγούστου. Από το τρίμηνο Ιούλη-Σεπτέμβρη αρχίζουν οι μέρες να μικραίνουν και γι’ αυτό παρέχεται τεχνητός φωτισμός ώστε να συμπληρώνεται συνολικός φωτισμός 15-16 ωρών για αποφυγή της έλλειψης οίστρου κατά την πολύ σημαντική αναπαραγωγική περίοδο του φθινοπώρου. Τα πουλερικά χρειάζονται 13 τουλάχιστον ανόργανα στοιχεία για κανονική διατροφή. Το ασβέστιο και ο φωσφόρος (μακροστοιχεία) είναι αναγκαία σε μεγάλες ποσότητες, γιατί συμμετέχουν στην κατασκευή του σκελετού. Τα στοιχεία νάτριο, κάλιο, χλώριο (ηλεκτρολύτες) διατηρούν την κανονική οξεοβασική ισορροπία και είναι αναγκαία σε σημαντικές ποσότητες. Τα υπόλοιπα στοιχεία (μικροστοιχεία ή ιχνοστοιχεία) είτε αποτελούν μέρος ενζύμων, βιταμινών ή ορμονών είτε ενεργοποιούν τα διάφορα ένζυμα και είναι αναγκαία σε πολύ μικρές ποσότητες. Τέτοια στοιχεία είναι το μαγγάνιο, το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος, ο σίδηρος, ο χαλκός, το μολυβδαίνιο, το σελήνιο και το ιώδιο. Οι ανάγκες των πουλερικών στα διάφορα ανόργανα στοιχεία βασίζονται τόσο στις πραγματικές ανάγκες του πτηνού όσο και στην αποτελεσματική πρόσληψη τους, που επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες όπως το ποσοστό κάθε στοιχείου στην τροφή, η τυχόν αλληλεπίδρασή του με άλλα στοιχεία και η αναλογία μεταξύ των άλλων στοιχείων σε ποσότητα, π.χ. υπερβολικά υψηλό επίπεδο ασβεστίου ή φωσφόρου εμποδίζει την πρόσληψη μαγγανίου ή/και ψευδάργυρου, διότι τα δεσμεύουν σε αδιάλυτες ενώσεις που αποβάλλονται στα περιττώματα. Σε τέτοιες περιπτώσεις χρειάζονται αυξημένα επίπεδα μαγγανίου ή/και ψευδάργυρου στο σιτηρέσιο για να μπορέσουν τα πτηνά να καλύψουν τις ανάγκες τους. Τα διάφορα ιχνοστοιχεία περιέχονται στις τροφές σε μικρές ποσότητες. Για να καλυφθούν οι ανάγκες των πτηνών υπάρχουν στην αγορά μείγματα ιχνοστοιχείων ή μείγματα βιταμινών και ιχνοστοιχείων που έχουν όλα τα αναγκαία ιχνοστοιχεία για τα πτηνά σε ποσότητες προκαθορισμένες ανάλογα με το πτηνό και την ηλικία του. Λόγω της μεγάλης αύξησης της μεταβολικής θερμότητας, και ιδιαίτερα κατά τους θερμότερους μήνες, οι γαλακτοπαραγωγές αγελάδες με υψηλή παραγωγή μπορούν να υποστούν θερμική καταπόνηση πολύ νωρίτερα από ό,τι οι αγελάδες χαμηλής γαλακτοπαραγωγής. Όταν οι αγελάδες εισέρχονται σε κατάσταση θερμικής καταπόνησης δεν επηρεάζεται μόνο το ενεργειακό ισοζύγιό τους αλλά και ο μεταβολισμός του νερού, του νατρίου, του καλίου και του χλωρίου. Το νερό, το νάτριο, το κάλιο και το χλώριο είναι σημαντικά συστατικά του ιδρώτα, και η εφίδρωση είναι σημαντική, αν όχι ο πιο σημαντικός, θερμορυθμιστικός μηχανισμός που χρησιμοποιείται από τις αγελάδες για τη διάχυση της περίσσειας θερμότητας του σώματός τους. Επομένως, πρέπει να ληφθούν μέτρα για τη μείωση της θερμικής καταπόνησης όπως τα ακόλουθα: Με τη σκίαση περιοχών στις οποίες συναθροίζονται, οι αγελάδες θα επωφεληθούν από τη μείωση της έκθεσης τους στη θερμότητα. Κατά την κατασκευή των υποστατικών να επιτυγχάνεται καλός αερισμός καθώς και μόνωση της οροφής. Φωτισμός του διαδρόμου τροφοδοσίας κατά τις βραδινές ώρες για να μπορούν να τρέφονται τα ζώα όταν η θερμοκρασία μειώνεται. Σημαντική είναι η επαρκής παροχή θρεπτικών συστατικών όπως Na, K, Cl και SO4 . Αυτά παίζουν κεντρικό ρόλο στη θερμική φυσιολογία της αγελάδας. Συνεχής παροχή νερού και περισσότερα δοχεία νερού σε σκιερό χώρο. Η εγκατάσταση των ανεμιστήρων και των συστημάτων νεφελοψεκασμού συχνά προωθούνται ως λύση για τη θερμική καταπόνηση τόσο στον διάδρομο τροφοδοσίας των ζώων όσο και στο προαύλιο αναμονής στο αρμεκτήριο. Εμπειρογνώμονες προτείνουν οι αγελάδες να διαβρέχονται στη στάση τροφοδοσίας με 1,5 λίτρο νερού για περίοδο 60 δευτερολέπτων και να ακολουθεί ξήρανση 4 λεπτών με ροή αέρα 10 χλμ / ώρα. Άλλοι προτείνουν ένα κύκλο ψεκασμού των 3,5 λίτρων ανά αγελάδα για χρονικό διάστημα 3 λεπτών και να ακολουθείται από 12 λεπτά χωρίς εφαρμογή νερού. (http://www.nadis.org.uk/bulletins/managing-heat-stress-in-dairy-cows.aspx?altTemplate=PDF C.T. Kadzere, M.R. Murphy, N. Silanikove, E. Maltz, 2001, Heat stress in lactating dairy cows: a review.)