ΑΓΡΟΤΗΣ - ΤΕΥΧΟΣ 474

20 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 8 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 4 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Μονάδες χοιροτροφίας: Μείωση των απωλειών χοιριδίων μέσω υιοθέτησης Μάριος Παπαπέτρου Λειτουργός Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας Η υιοθέτηση είναι μια μέθοδος με την οποία σώζονται τα νεογέννητα χοιρίδια που μπορεί να έχασαν τη μητέρα τους ή είναι υπεράριθμα, πέραν των 14 χοιριδίων ανά χοιρομητέρα. Παράλληλα, με τη μέθοδο αυτή σώζονται τα χοιρίδια που δεν μπορούν να τραφούν επαρκώς διότι η χοιρομητέρα αδυνατεί να αντεπεξέλθει στις διατροφικές απαιτήσεις όλων των νεογέννητων χοιριδίων. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μπορεί να υπάρχει νέκρωση της μιας θηλής, υποθήλαιο απόστημα θηλής, δυσλειτουργία γαλακτοφόρων πόρων, τραυματισμός μαστών, κατάπτωση από τον τοκετό κ.λπ. Εντούτοις, μία παραγωγική χοιρομητέρα μπορεί να απογαλακτίσει μέχρι και 14 χοιρίδια. Από φυσιολογικής άποψης, η απουσία τριχώματος και η χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος (υποδόριο) στο νεογέννητο χοιρίδιο το καθιστά πολύ ευαίσθητο νεογέννητο ζώο σε σύγκριση με άλλα νεογέννητα ζώα. Το υιοθετημένο χοιρίδιο παίρνει το πρωτόγαλα τουλάχιστο τις πρώτες 48 ώρες της ζωής του ώστε να δημιουργηθεί ο προστατευτικός μηχανισμός αντισωμάτων. Μετέπειτα, με το γάλα θηλασμού με το οποίο τρέφεται συμπληρώνει τον προστατευτικό μηχανισμό των αντισωμάτων γύρωστις 3-4 εβδομάδες. Όσον αφορά τις μέρες απογαλακτισμού τόσο των υιοθετημένων όσο και των μη υιοθετημένων χοιριδίων σε σχέση με το ιδανικό βάρος που πρέπει να αποκτήσουν στις 28 ημέρες, αυτό είναι μεταξύ 7,5 και 9kg, ενώ στις 21 ημέρες το ιδανικό βάρος είναι μεταξύ 6 και 7kg. Τα υιοθετημένα χοιρίδια τρέφονται ελεύθερα με το γάλα από τη χοιρομητέρα. Επομένως, δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί η ακριβής ποσότητα γάλακτος που προσλαμβάνουν και δεν μπορούν να εκτιμηθούν οι διατροφικές απαιτήσεις της χοιρομητέρας για θηλασμό των υιοθετημένων χοιριδίων ώστε να χορηγηθεί το κατάλληλο μείγμα. Για αυτό τον λόγο χορηγούμε στη χοιρομητέρα μείγμα με την υψηλότερη δυνατή πυκνότητα σε θρεπτικά συστατικά. Τα υιοθετημένα χοιρίδια που απογαλακτίζονται στις 28 ημέρες και αποκτούν το ιδανικό βάρος, δηλαδή τα 7,5 με 9kg, έχουν καλύτερο ρυθμό ανάπτυξης σε όλα τα στάδια πάχυνσης. Παρόλα αυτά, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η επιβίωση των υιοθετημένων χοιριδίων κατά τη διάρκεια του απογαλακτισμού (είτε πρώιμου είτε κανονικού) εξαρτάται από διάφορους παράγοντες που αλληλοσυνδέονται μεταξύ τους όπως το βάρος γέννας του νεογέννητου, το φύλο του νεογέννητου, ο αριθμός νεογέννητων χοιριδίων της γέννας, η χρονική περίοδος τοκετού, η τυχόν δυστοκία, η θερμοκρασία του υποστατικού, η φυσιολογική ή μη κατάσταση των θηλών της χοιρομητέρας και η συμπεριφορά της χοιρομητέρας και των νεογέννητων χοιριδίων. Για παράδειγμα, στις περιπτώσεις που οι χοιρομητέρες έχουν ανεστραμμένες ή σκληρές θηλές, θα πρέπει να επιλέγονται οι χοιρομητέρες με ανεστραμμένες κοντές θηλές όχι με ανεστραμμένες μακριές ή σκληρές θηλές γιατί πολύ δύσκολα μπορούν να επανέλθουν σε λειτουργία οι ανεστραμμένες μακριές ή σκληρές θηλές. Έτσι αποφεύγεται ο κίνδυνος τα υιοθετημένα χοιρίδια που τρέφονται από τέτοιες χοιρομητέρες να υποσιτίζονται. Συνεπώς, τα υιοθετημένα χοιρίδια μπορούν να απογαλακτιστούν επιτυχώς από χοιρομητέρες υπό κάποιες προϋποθέσεις οι οποίες αναφέρονται πιο πάνω. Μέσω της υιοθέτησης των χοιριδίων η θνησιμότητά τους μειώνεται στο στάδιο του απογαλακτισμού, και αυτό συμβάλει στην αύξηση της αποδοτικότητας της μονάδας. Ταπερισσότερα κρούσματα τροφοδηλητηριάσεων εξαιτίας παθογόνων βακτηρίων συμβαίνουν τους καλοκαιρινούς μήνες λόγω του ότι η θερμοκρασία κατά τη διαχείριση του τροφίμου είναι αυξημένη. Αποθήκευση του τροφίμου σε ακατάλληλη θερμοκρασία προκαλεί πολλαπλασιασμό των παθογόνων μικροβίων που ακολούθως με τη σειρά τους προκαλούν είτε τοξίνωση είτε λοίμωξη. Σημειώνεται ότι οι ιοί δεν πολλαπλασιάζονται στα τρόφιμα. Για να αποφευχθούν οι τροφοδηλητηριάσεις, η διαχείριση του τροφίμου πρέπει να βασίζεται σε κανόνες υγιεινής. Οι σιτιογενείς διαταραχές αποτελούν ευρέως διαδεδομένο και αυξανόμενο πρόβλημα τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ο ακριβής αριθμός των κρουσμάτων των τροφοδηλητηριάσεων είναι άγνωστος. Πολλές περιπτώσεις εξαιτίας των ήπιων συμπτωμάτων δεν γνωστοποιούνται, δεν καταγράφονται από τις υπηρεσίες ελέγχου τροφίμων και υγείας και διαφεύγουν. Επίσης, άλλες δεν καταγράφονται διότι είναι χωρίς διάγνωση. Με βάση τα δεδομένα υπάρχει αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων τροφοδηλητηριάσεων και αυτό οφείλεται στα εξής: 1) Αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες, 2) αύξηση κατανάλωσης τροφίμων σε χώρους μαζικής εστίασης, 3) αύξηση διεθνούς εμπορίου, 4) αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας της βιομηχανίας τροφίμων, 5) αλλαγές στην κτηνοτροφική αλλαγή, 6) αλλαγές των μικροοργανισμών, 7) βελτιωμένεςμέθοδοι προσδιορισμού παθογόνων παραγόντων, 8) βελτιωμένη επιτήρηση τροφοδηλητηριάσεων και καταγραφή επιδημιολογικών στοιχείων, 9) αύξηση αριθμού ατόμων υψηλού κινδύνου, 10) περισσότερα άτομα ζητούν ιατρική συμβουλή, και 11) αυξημένη κίνηση οικονομικών μεταναστών οι οποίοι συχνά είναι φορείς παθογόνων μικροβίων και παρασίτων άγνωστων στη νέα χώρα εργασίας τους. Τέλος, οι παράγοντες που συμβάλλουν στη μείωση του αριθμού των τροφοδηλητηριάσεων είναι: 1) Ελάττωση του παθογόνου πληθυσμού των πρώτων υλών, 2) οι θερμοκρασίες ψησίματος και ψύξης πρέπει να στοχεύουν στη μείωση των παθογόνων μικροβίων και στην αποφυγή δημιουργίας συνθηκών που επιτρέπουν την παραγωγή τοξινών, 3) αποφυγή μόλυνσης τροφίμων που είναι έτοιμα για κατανάλωση από άλλα ωμά, 4) εφαρμογή συνθηκών καλής υγιεινής πρακτικής, 5) προγράμματα καθαρισμού και εξυγίανσης στις εγκατάστασης παραγωγής τροφίμων, 6) έρευνα για τη λύση προβλημάτων, 7) εφαρμογή συστήματος HACCP στις εγκαταστάσεις παραγωγής τροφίμων, 8) ενημέρωση και επιμόρφωση των διαχειριστών, εργατών και χειριστών τροφίμων και 9) ενημέρωση των καταναλωτών.