ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ, τεύχος 41ο

πρίσμα η Τουρκία έχει αναδειχθεί ως ένας «τρίτος πόλος» , δηλαδή ένα κράτος το οποίο δεν προσαρμόζεται ή συμμορφώνεται με τα αυστηρά πλαίσια του ενός (δυτικού) ή του άλλου (φιλο-ρωσικού) στρατοπέδου 6 . Αντιθέτως, προσπαθεί ευκαιριακά να κεφαλαιοποιήσει τις σχέσεις της και με τα δύο, μέσα από μια πολύπολοκη διαδικασία «πάρε-δώσε» , η οποία εν τέλει επιδιώκει την εξυπηρέτηση των δικών της συμφερόντων. Τα δύο στρατόπεδα αντιλαμβάνονται τον ρόλο της Τουρκίας όπως αντιλαμβάνονται και την ανάγκη προσεταιρισμού της Τουρκίας ως μέσο δημιουργίας κόστους στο απέναντι στρατόπεδο. Για τη Ρωσία οι διάφορες οικονομικές, ενεργειακές και στρατιωτικές σχέσεις με την Τουρκία λειτουργούν διασπαστικά στους κόλπους του ΝΑΤΟ. Από την άλλη οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να μην σπρώξουν περισσότερο την Τουρκία στην αγκαλιά της Μόσχας. Εξού και η δήλωση του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο τον Μάιο του 2018: «Θέλουμε η συμπεριφορά τους να αντικατοπτρίζει τους σκοπούς του ΝΑΤΟ, και αυτό ακριβώς είναι που προσπαθούμε να κάνουμε: Να τους κάνουμε να επανενταχθούν στο ΝΑΤΟ, κατά κάποιον τρόπο, με τις πράξεις τους, σύμφωνα με αυτά που προσπαθούμε να πετύχουμε στο ΝΑΤΟ. Και να μην προβαίνουν σε ενέργειες που υπονομεύουν τις προσπάθειές του 7 » . Είναι φανερό ότι οι προσπάθειες των Αμερικανών περιλαμβάνουν μια προσέγγιση «καρότου-μαστιγίου» , καθότι αντιλαμβάνονται την ανάγκη αλλά και τους κινδύνους που ενέχει η αποθράσυνση της Τουρκίας. Εκτός από την Τουρκία, που έχει παρουσία διά αντιπροσώπων -και όχι μόνο- στα βόρεια και βορειοδυτικά, στο συγκρουσιακό τοπίο της Συρίας, που σιγά-σιγά ξεκαθαρίζει, βασικό ρόλο έχουν και άλλοι παίκτες. Η σφαίρα επιρροής της Ρωσίας βρίσκεται στην κεντρική και δυτική Συρία, με το ενδιαφέρον της να επικεντρώνεται ιδιαίτερα στα παράλια και την επαρχία της Λατάκιας, όπου βρίσκονται οι βάσεις της. Η Manbij και οι περιοχές ανατολικά του Ευφράτη βρίσκονται στην αμερικανική σφαίρα επιρροής με τη βοήθεια και των κουρδικών δυνάμεων του SDF. Το συριακό καθεστώς έχει καταφέρει καίριες νίκες -τόσο στρατιωτικά όσο και διαπραγματευτικά- εκκαθαρίζοντας τους αντικαθεστωτικούς θύλακες στα περίχωρα της Δαμασκού και της Χομς, ενώ πλέον στρέφει το βλέμμα με περισσότερη προσοχή στις αντικαθεστωτικές δυνάμεις του Ίντλιμπ και της Νταρά (Daraa). Ταυτόχρονα η Χεζμπολάχ του Λιβάνου και το Ιράν έχουν διεισδύσει και εδραιωθεί στρατιωτικά στη Συρία και ιδιαίτερα στα νότια, σε βαθμό που δεν έχει προηγούμενο. Ένα γεγονός το οποίο, εκτός από την προφανή ένταση που δημιουργεί μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, περιπλέκει τις σχέσεις της Ρωσίας με το δίπολο Ιράν-Συρία. 84 ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 41 Ο ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2018 6. Για περισσότερα βλ., Ζήνωνας Τζιάρρας, «Η Τουρκία ως ‘Τρίτος Πόλος’ στη Μέση Ανατολή», Foreign Affairs Hellenic Edition (20/07/2016), στο https://www.foreignaffairs.gr/articles/70893/zinonas-tziarras/i-toyrkia-os- %C2%ABtritos-polos%C2%BB-stin-mesi-anatoli?page=show. 7. Joel Gehrke, “Pompeo: Turkey needs to ‘rejoin NATO,” Washington Examine r (23/05/2018), στο https: //www. washingtonexaminer.com/policy/defense-national-security/pompeo-turkey-needs-to-rejoin-nato.