ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ, τεύχος 41ο

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΠΟΔΡΑΣΗΣ «ΚΟΦΙΝΑ», 27 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1956 Άγγελου Χρυσοστόμου, Διδάκτορα Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Κύπρου και Μιχάλη Σταυρή, Υποψήφιου Διδάκτορα, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Κύπρου Οι αποδράσεις των κρατουμένων αποτελούν μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες πτυχές του αγώνα της ΕΟΚΑ. Δυνητικά αποκαλύπτουν πολλά για τον αγώνα, τη δομή της Οργάνωσης, τον χαρακτήρα και το πνεύμα των Κυπρίων αγωνιστών, αλλά και για την ίδια την κοινωνία που συνεργούσε, εν πολλοίς, στην επιτυχία τους. Στo παρόν άρθρο επιχειρείται η παρουσίαση μιας από τις πολλές περιπτώσεις αποδράσεων: αυτής του Γεώργιου Ολύμπιου από τις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, η οποία έλαβε χώρα στις 27 Αυγούστου 1956. Ο Γεώργιος Ολύμπιος, με καταγωγή από το χωριό Λύμπια της επαρχίας Λευκωσίας, κατέφυγε στο αντάρτικο μετά από αποτυχημένη απόπειρα εκτέλεσης του δημοσιογράφου Οδυσσέα Ευρυβιάδη (Wideson), ο οποίος θεωρήθηκε από την ΕΟΚΑ ως προδότης. Είχε επικηρυχθεί από τη βρετανική Διοίκηση έναντι £5.000 από τα μέσα Νοεμβρίου 1955 1 και συνελήφθη στις 7 Φεβρουαρίου του επόμενου έτους, κατά τη διάρκεια ερευνών στο χωριό Πάχνα της Λεμεσού 2 . Την επιχείρηση έρευνας είχαν διεξαγάγει άντρες του Royal Norfolk Regiment με τη βοήθεια μελών της Αστυνομίας 3 . Η δίκη του διεξήχθη τον Μάρτιο του 1956. Δικάστηκε μαζί με συναγωνιστές του, ενώ την υπεράσπισή τους είχαν αναλάβει οι Ιωάννης Κληρίδης, Στέλιος Παυλίδης και Αιμίλιος Αιμιλιανίδης. Καταδικάστηκε σε ισόβια από τον Δικαστή Bernard Vidal Shaw 4 (εξάδελφο του γνωστού Ιρλανδού δραματουργού George Bernard Shaw) μαζί με τους Δημήτριο Φιλιαστίδη και Χριστάκη Αντωνίου. Η ποινή επιβλήθηκε επιεικώς έναντι της θανατικής, αφού λήφθηκε υπόψη το γεγονός ότι ο Χρ. Αντωνίου κατά τη σύλληψή του βρισκόταν σε θέση βολής και παρ’ όλα αυτά δεν έβαλε κατά των Βρετανών στρατιωτών. Ο G. B. Shaw κατά την επιβολή της ποινής είχε δηλώσει: «Ἡ μαρτυρία ἐναντίον τοῦ Γεώργιου Σ. Ὀλυμπίου δὲν εἶναι ἀρκούντως ἰσχυρά. Δὲν ὑπάρχει, ἐντοῦτοις, ἀμφιβολία, ὅτι ὁ Ὀλύμπιος εὑρίσκετο ὁμοῦ 5 ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 41 Ο ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2018 1. Έθνος , Λευκωσία 13 Νοεμβρίου 1955. Ελευθερία , Λευκωσία 13 Νοεμβρίου 1955. 2. Για περιγραφή της σύλληψης του Γεώργιου Ολύμπιου μαζί με τους Χριστάκη Αντωνίου και Δημήτριο Φιλιαστίδη, βλ. πρακτικά από τη δίκη τους: Ελευθερία , Λευκωσία 22 Μαρτίου 1956. 3. Έθνος , Λευκωσία 8 Φεβρουαρίου 1956. Ο Φιλελεύθερος , Λευκωσία 8 Φεβρουαρίου 1956. 4. Ο Bernard Vidal Shaw είχε καταδικάσει σε θάνατο τους Ανδρέα Δημητρίου, Μιχαήλ Κουτσόφτα και Ανδρέα Παναγίδη. Τον Ιούλιο του 1956 η Ε.Ο.Κ.Α. επιχείρησε ανεπιτυχώς να τον δολοφονήσει. Helen O’Shea, Ireland and the end of the British Empire , Λονδίνο: εκδ. I.B. Tauris, 2015, σσ. 166 και 169.