ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ, τεύχος 41ο

Αυτοκρατορία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ιαπωνία, την Ελλάδα, τη Ρουμανία και το τότε Σερβικό - Κροατικό - Σλοβενικό κράτος. Όπως ιστορικά όλες οι συνθήκες έτσι και αυτή εξέφραζε τον συσχετισμό δυνάμεων επί τους εδάφους. Η τότε Τουρκία δεν ήταν παρά μία αποδυναμωμένη και ερειπωμένη από τους συνεχείς πολέμους χώρα, που αποτελούσε τη συνέχεια της διαλυθείσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Είχε με το ζόρι επιβιώσει και αποφύγει τη συρρίκνωση που καθόριζε η ανατραπείσα στην πορεία συνθήκη των Σεβρών του 1920. Η συνθήκη της Λωζάνης καθόριζε κατά κύριο λόγο τα σύνορα της νέας Τουρκίας. Στην ξηρά ο καθορισμός ήταν πολύ συγκεκριμένος και ακριβής. Στη θάλασσα, όμως, εμπεριείχε μία ασάφεια γιατί έλεγε ότι, πέραν της Ίμβρου και της Τενέδου (που ευρίσκονται στο άνοιγμα των στενών του Ελλησπόντου), στην Τουρκία θα ανήκουν και όλα τα νησιά και νησίδες που ευρίσκονται σε απόσταση 3 μιλίων από τις τουρκικές ηπειρωτικές ακτές. Έκτοτε η Τουρκία προχώρησε σε σημαντικές τροποποιήσεις ή και παραβιάσεις της συνθήκης της Λωζάνης. Το 1939 το έπραξε με την προσάρτηση της Αλεξανδρέττας και το 1960 με την εγκατάσταση της ΤΟΥΡΔΥΚ στην Κύπρο (από την οποία είχε παραιτηθεί παντός δικαιώματος) και την απόκτηση της ιδιότητας της εγγυήτριας δύναμης στη βάση των συνθηκών της Ζυρίχης και του Λονδίνου. Ακολούθησε η παράνομη κατάκτηση και κατοχή τμημάτων της Κύπρου το 1974 και της Συρίας το 2017 και το 2018. Παράλληλα με αυτά είχαμε την παραβίαση από την Τουρκία των προνοιών της συνθήκης που αφορούσαν τις ελληνικές μειονότητες σε Κωνσταντινούπολη, Ίμβρο και Τένεδο μετά και τα γνωστά Σεπτεμβριανά του 1955 και τις διώξεις που επακολούθησαν. Μετά τη δεκαετία του 1990 παρουσιάστηκαν οι γνωστές τουρκικές εδαφικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο, που αφορούσαν αριθμό βραχονησίδων και νησιών στη βάση του επιχειρήματος ότι αυτά δεν αναφέρονται ονομαστικά στις σχετικές συνθήκες που καθόρισαν το στάτους στο Αιγαίο. Παράλληλα με αυτές η Τουρκία αμφισβήτησε στην πράξη το μήκος του ελληνικού εναέριου χώρου και απείλησε με πόλεμο στην περίπτωση που η Ελλάδα προχωρήσει στη βάση του δικαίου των θαλασσών σε επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 μίλια. Ανάλογες τουρκικές διεκδικήσεις υπάρχουν σήμερα και για τον χώρο της ανατολικής Μεσογείου σε βάρος τόσο της Ελλάδας όσο και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τον τελευταίο καιρό ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν κατά τρόπο συστηματικό και επιθετικό ζητάει τη γενικότερη αναθεώρηση της συνθήκης της Λωζάνης στη βάση της γεωπολιτικής του θεώρησης ότι τα δεδομένα επί του εδάφους έχουν αλλάξει και ότι το στενό φορεματάκι που ράφτηκε για την αδύναμη Τουρκία του 1923 δεν χωράει πλέον τη συγκριτικά με τους γείτονες της ισχυρής Τουρκίας του 2018. Μία τέτοια αναθεώρηση μπορεί να γίνει κατά δύο τρόπους. Ο πρώτος είναι με μία νέα διεθνή διάσκεψη με τη συμμετοχή όλων των συμβαλλόμενων κρατών της αρχικής συνθήκης, κάτι που δεν φαίνεται να είναι εφικτό. Ο δεύτερος είναι με επιμέρους 57 Η ΕΛΛΑΔΑΑΝΤΙΜΕΤΩΠΗ ΜΕ ΤΟΝ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΣΜΟ