ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ, τεύχος 41ο

Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπος Μακάριος κατέθεσε τα «δεκατρία σημεία» προκειμένου να τροποποιήσει το Σύνταγμα και να αποφευχθεί επικείμενη κρίση. Το ανεφάρμοστο και προβληματικό Σύνταγμα, που παραχώρησαν οι Βρετανοί στο νησί, προκαλούσε τριγμούς στις σχέσεις των δύο κοινοτήτων. Τα «δεκατρία σημεία», αντιμετωπίσθηκαν αρνητικά από την τουρκοκυπριακή εκπροσώπηση και αποτέλεσαν την αφορμή της τουρκανταρσίας 3 . Στις 7 Δεκεμβρίου 1963 ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Ερκίν ανήγγειλε ότι η Άγκυρα είχε απορρίψει τις προτάσεις και την ίδια ημέρα ο Τούρκος Πρέσβης Οκζόλ έδωσε στον Μακάριο τη γραπτή απόρριψη. Ο Πρόεδρος Μακάριος δεν έκανε δεκτές τις απορρίψεις, τονίζοντας πως οι προτάσεις δόθηκαν στον Αντιπρόεδρο Φαζίλ Κιουτσούκ και δεν δέχεται την απάντηση των ξένων κυβερνήσεων. Στις 20 Δεκεμβρίου οι Υπουργοί Εξωτερικών Κύπρου, Ελλάδας και Τουρκίας συναντήθηκαν στο Παρίσι για να συζητήσουν την κατάσταση 4 . Λίγες ώρες αργότερα η Λευκωσία κλονιζόταν από πυροβολισμούς και αναταραχές, όταν ένας ασήμαντος έλεγχος Ελληνοκυπρίων αστυνομικών σε τουρκοκυπριακό όχημα αποτέλεσε την αφορμή των συγκρούσεων και την αρχή των διακοινοτικών ταραχών 5 . Δέκα μέρες αργότερα ο Κιουτσούκ δήλωνε «Το Σύνταγμα είναι νεκρό» . Από τον Δεκέμβριο του 1963 έως και τους βομβαρδισμούς της Τηλλυρίας το 1964 οι Τούρκοι υποδαύλιζαν μάχες και συμπλοκές με προβοκατόρικο τρόπο 6 . Ο Βρετανός υπουργός Αποικιών και Κοινοπολιτειακών Σχέσεων Ντάνκαν Σαντς κλήθηκε να παρέμβει με ειρηνευτική πρόταση, προτείνοντας τη χάραξη της πράσινης γραμμής, συμφωνία την οποία υπέγραψαν από κοινού στις 30 Δεκεμβρίου ο Πρόεδρος Μακάριος και ο Αντιπρόεδρος Φαζίλ Κιουτσιούκ 7 . Ο τότε διοικητής των βρετανικών δυνάμεων στην Κύπρο στρατηγός Γιανγκ χώρισε τον χάρτη της Λευκωσίας σε δύο τμήματα με ένα πράσινο μολύβι. Έτσι οι δύο αντιμαχόμενες κοινότητες χωρίστηκαν σε μία προσπάθεια επιβολής της ειρήνης. Ωστόσο τα μέτρα κατάπαυσης του πυρός δεν τηρήθηκαν και οι ταραχές συνεχίστηκαν για ακόμη ένα χρόνο. 38 ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 41 Ο ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2018 3. Ιλιάνα Κουλαφέτη, « Θέλουμε χωριστό κράτος. Για μας η κυβέρνηση του Μακαρίου δεν υφίσταται πλέον . Η δήλωση του Φαζίλ Κιουτσούκ, που «σκότωσε» τα 13 σημεία του Μακάριου και κάθε ελπίδα για συνύπαρξη», στη Μηχανή του Χρόνου , στον εξής σύνδεσμο http://www.mixanitouxronou.com.cy/stiles/sinevi-simera/theloume- choristo-kratos-gia-mas-i-kivernisi-tou-makariou-den-ifistate-pleon-i-dilosi-tou-fazil-kioutsouk-pou-skotose-ta-13- simia-tou-makariou-ke-kathe-elpida-gia-siniparxi/ 4. Ιλιάνα Κουλαφέτη, «Το αιματηρό επεισόδιο με τους δύο νεκρούς Τουρκοκυπρίους στην οδό Ερμού, που οδήγησε στη χάραξη της «Πράσινης Γραμμής». Η ένοπλη δράση της Τ.Μ.Τ και τα αιματηρά γεγονότα του 1963», στη Μηχανή του Χρόνου , http://www.mixanitouxronou.com.cy/stiles/sinevi-simera/ematiro-episodio-tous-dio-nekrous- tourkokiprious-sti-odo-ermou-pou-odigise-stin-charaxi-tis-prasinis-grammis-enopli-drasi-tis-t-m-t-ke-ta-ematira- gegonota-tou-1963/ 5. Άγγελος Χρυσοστόμου, «Από τον Κυπριακό στρατό στην Εθνική Φρουρά», στο Εθνική Φρουρά και Ιστορία, τεύχος 34 ο , Ιούλιος-Δεκέμβριος 2014, σελ. 6. 6. Λάμπρος Καούλλας, «Τι μάθαμε από τον βίο της Αγίας Τηλλυρίας», εφ. Σημερινή , 10/8/2015 στον εξής σύνδεσμο http://www.sigmalive.com/simerini/analiseis/256384/ti-mathame-apo-ton-vio-tis-agias-tillyrias 7. Λούης Λοϊζου, Τηλλυρία, Αύγουστος 1964 Μαρτυρίες , εκδόσεις Ηλία Επιφανίου, σελ. 17.