ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ, τεύχος 41ο

19 Σεπτεμβρίου 20 . Η Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού φρόντισε ώστε η μεταφορά των αιχμαλώτων από την Τουρκία να είναι σύμφωνη με τις συμβάσεις της Γενεύης, στις οποίες γίνεται σαφής αναφορά για τις συνθήκες προστασίας αιχμαλώτων: συγκεκριμένα οι απελευθερωθέντες που έφτασαν από τις τουρκικές φυλακές δεν είχαν δεμένα χέρια ή μάτια, κάτι που συνέβαινε κατά τη μεταφορά τους στην Τουρκία 21 . Η τρίτη ημέρα ανταλλαγής αιχμαλώτων και κρατουμένων πολέμου πραγματοποιήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου, ημέρα κατά την οποία ο προεδρεύων της Κυπριακής Δημοκρατίας Γλαύκος Κληρίδης παρέστη στη διαδικασία απελευθέρωσης, καλωσορίζοντας πίσω στην πατρίδα τους 200 Έλληνες αιχμαλώτους. Η πλειονότητα των απελευθερωθέντων ήταν νεαροί και πολλοί ανήλικοι, ενώ υπήρχαν και έξι ιερείς. Από τους 200 πρώην αιχμαλώτους οι 20 προτίμησαν να επιστρέψουν στα χωριά της Καρπασίας από όπου κατάγονταν. Κάτι αντίστοιχο συνέβηκε και με 30 Τουρκοκυπρίους που προτίμησαν να παραμείνουν στις εστίες τους στη Λάρνακα 22 . Κατά την τέταρτη ημέρα ανταλλαγής σημειώθηκε καθυστέρηση περίπου 2 ωρών κατά την άφιξη των Ελληνοκυπρίων αιχμαλώτων, που αποδόθηκε σε κωλυσιεργία της τουρκικής πλευράς. Απολύθηκαν συνολικά 314 Ελληνοκύπριοι, από τους οποίους οι 44 είχαν προτιμήσει να πάνε σε περιοχές υπό τουρκικό έλεγχο, όπου ζούσαν προηγουμένως 23 . Στις 26 Σεπτεμβρίου και ενώ αναμένονταν άλλοι 700 Έλληνες κρατούμενοι από τις τουρκικές φυλακές, αυτοί δεν έφθασαν στο νησί ούτε βέβαια σημειώθηκε ανταλλαγή αιχμαλώτων. Όπως αναφέρει ο τύπος της εποχής η τουρκική πλευρά διαφωνούσε με την πρόνοια ελεύθερης διαμονής στις περιπτώσεις που οι Έλληνες επέλεγαν να μένουν στο τουρκοκρατούμενο τμήμα του νησιού. Η ανταλλαγή αιχμαλώτων διακόπηκε για τρεις περίπου βδομάδες, κατά τις οποίες σταμάτησαν να επιστρέφουν Ελληνοκύπριοι αιχμάλωτοι από τις φυλακές της Τουρκίας. Κληθείς να σχολιάσει το περιστατικό ο Ραούφ Ντενκτάς δήλωσε ότι η καθυστέρηση οφειλόταν σε τεχνικά προβλήματα 24 . Οι ανταλλαγές αιχμαλώτων ξεκίνησαν ξανά στις 18 Οκτωβρίου και ακολουθήθηκε η γνωστή διαδικασία κατά την οποία 317 Ελληνοκύπριοι και 396 Τουρκοκύπριοι (332 Λεμεσό και 64 Κοφίνου) αφέθηκαν ελεύθεροι. Από τους 317 οι 131 επέλεξαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους στον τουρκοκρατούμενο βορρά 25 . Την επομένη μέρα ανταλλάχθηκαν άλλοι 200 Ελληνοκύπριοι, από τους οποίους οι 136 επέλεξαν να επιστρέψουν στα χωριά τους στην Καρπασία, ενώ οι υπόλοιποι 64 οδηγήθηκαν 33 ΗΜΕΡΑΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ: ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΑΙΧΜΑΛΩΤΩΝ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΕΙΣΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ (ΚΥΠΡΟΣ 1974) 20. Εφημερίδα Φιλελεύθερος , 19 Σεπτεμβρίου 1974, Εφημερίδα Χαραυγή , 19 Σεπτεμβρίου 1974. 21. Συνέντευξη Γ. Γ., 17 Οκτωβρίου 2016. 22. Εφημερίδα Χαραυγή , 24 Σεπτεμβρίου 1974. 23. Εφημερίδα Ο Φιλελεύθερος , 25 Σεπτεμβρίου 1974. 24. Εφημερίδα Χαραυγή , 27 Σεπτεμβρίου 1974. 25. Εφημερίδα Χαραυγή , 19 Οκτωβρίου 1974.