ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ, τεύχος 41ο

ΗΜΕΡΑΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ: ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΑΙΧΜΑΛΩΤΩΝ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΕΙΣΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ (ΚΥΠΡΟΣ 1974) Ευάγγελου Φιακά, Υποψήφιου Διδάκτορα, στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Πανεπιστήμιου Κύπρου Με το πέρας των ενόπλων επιχειρήσεων, κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο το καλοκαίρι του 1974, οι διεθνείς οργανισμοί που δραστηριοποιούνταν στο νησί για την άμεση αντιμετώπιση των ανθρωπιστικών ζητημάτων ήρθαν σε επαφή με τους επικεφαλής των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, προκειμένου να υιοθετήσουν ένα σχέδιο απελευθέρωσης των κρατουμένων πολιτών και αιχμαλώτων πολέμου. Οι συνομιλίες μεταξύ του προεδρεύοντα της Κυπριακής Δημοκρατίας Γλαύκου Κληρίδη και του επικεφαλής των Τουρκοκυπρίων Ραούφ Ντενκτάς αφορούσαν στην οριστική ανταλλαγή πολιτών κρατουμένων και αιχμαλώτων πολέμου που κρατούνταν όχι μόνο στην Κύπρο, αλλά και στην Τουρκία, καθώς πολλοί αιχμάλωτοι πολέμου μεταφέρθηκαν σε τουρκικές φυλακές κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής 1 . Σε αυτές τις συνομιλίες καθοριστικό ρόλο διαδραμάτισαν η Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού και ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών. Στις 6 Σεπτεμβρίου, κατά τη συνάντηση Γλαύκου Κληρίδη - Ραούφ Ντενκτάς στον χώρο διασκέψεων του ΟΗΕ στο Λήδρα Πάλας, αποφασίστηκε η άμεση κατάρτιση σχεδίου μαζικής και άμεσης ανταλλαγής κρατουμένων πολιτών και αιχμαλώτων πολέμου στα πλαίσια της πλήρους τήρησης των ανθρωπιστικών αρχών 2 . Το εν λόγω σχέδιο οργανώθηκε από τη Διεθνή Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού και τέθηκε εις γνώση του Γλαύκου Κληρίδη και του Ραούφ Ντενκτάς στη συνάντησή τους, που πραγματοποιήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 1974 στο Λήδρα Πάλας 3 . Λίγες μέρες αργότερα ο επικεφαλής της αποστολής του Ερυθρού Σταυρού στην Κύπρο Laurent Marti με ανακοίνωσή του σημείωνε ότι τη Δευτέρα 16 Σεπτεμβρίου 29 ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 41 Ο ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2018 1. Αρχείο Διεθνούς Επιτροπής Ερυθρού Σταυρού (στο εξής ICRC), BAG 202 049-004 , Πρακτικά συναντήσεων Γλαύκου Κληρίδη - Ραούφ Ντενκτάς για την αντιμετώπιση των ανθρωπιστικών θεμάτων στην Κύπρο, 20 Σεπτεμβρίου 1974. 2. ICRC, BAG 202 049-004 , Ατζέντα θεμάτων της συνάντησης Γλαύκου Κληρίδη - Ραούφ Ντενκτάς, 6 Σεπτεμβρίου 1974. Στη συνάντηση παρευρέθηκαν και ο Luis Wechmann Munoz, Εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, αντιπρόσωποι των Ηνωμένων Εθνών και της Διεθνούς Επιτροπής Ερυθρού Σταυρού, Εφημερίδα Χαραυγή , 9 Σεπτεμβρίου 1974. 3. ICRC, BAG 202 049-004 , συμφωνηθέντα συνάντησης Γλαύκου Κληρίδη - Ραούφ Ντενκτάς, 11 Σεπτεμβρίου 1974, Εφημερίδα Χαραυγή , 12 Σεπτεμβρίου 1974.