Εθνική Φρουρά & Ιστορία

51 ΄΄Dog Whistle Politics΄΄ ΡΗΤΟΡΙΚΗ, ΠΕΙΘΩ, ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΟ «ΝΕΝΙΚΗΚΑΜΕΝ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ» της νύχτας, φέρνοντας το φως της ημέρας και της ελευθερίας. Με αυτές τις αντιθέσεις επιχειρεί ο ρήτορας να «ζωντανέψει», να δημιουργήσει εικόνες μπροστά στα μάτια του ακροατηρίου του. Η τεχνική αυτή ονομάζεται, στην αρχαία ρητορική θεωρία, «έκφρασις». Ο όρος «έκφρασις» αναφέρεται στη δυνατότητα οποιουδήποτε κειμένου να ζωντανέψει το αντικείμενο της περιγραφής μπροστά στα μάτια του ακροατηρίου. Ασχέτως της έκτασής της, του θέματός της, και της σύνταξής της σε πεζό ή έμμετρο λόγο, η «έκφρασις» πρέπει να μπορεί να δημιουργεί εικόνες μπροστά στα μάτια του ακροατηρίου. 37 «Ζωντανεύοντας» εικόνες μπροστά στα μάτια του ακροατηρίου του, ο Μακάριος επιχειρεί να δεσμεύσει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του με ένα δυναμικό και πρωτότυπο τρόπο. Είναι λες και καλεί ο ομιλητής τον κόσμο να δει μπροστά του την εικόνα του ήλιου που ανατέλλει, διαλύοντας το σκοτάδι της νύχτας. Καλεί, δηλαδή, το ακροατήριο να ανακαλέσει στη μνήμη του γνώριμες εικόνες από ένα πρωινό. Αλληγορικά, ένα καινούργιο ξεκίνημα. 38 Η χρήση της τεχνικής της «έκφρασης», λοιπόν, είναι στενά συνδεδεμένη με την προσπάθεια του ομιλητή να ελέγξει το συναίσθημα του ακροατηρίου. Ό,τι το φοβίζει, το σκοτάδι και η σκλαβιά, διαλύεται από το καλό, το φως και την ελευθερία. Με τη βοήθεια, ασφαλώς, του ομιλητή. Η «έκφρασις» χρησιμοποιείται ως μέσο πειθούς, γιατί διαμορφώνει το συναίσθημα του ακροατηρίου: ασφάλεια και σταθερότητα στην ελευθερία της ανεξαρτησίας μόνο. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει. Οι επιλογές μονοδρομούνται και προκρίνεται αυτή, η οποία δημιουργεί θετικά συναισθήματα στον κόσμο. 39 Ο ομιλητής επιχειρεί και σε άλλα σημεία του λόγου του να επηρεάσει, να αναδιαμορφώσει ή να ελέγξει το συναίσθημα του ακροατηρίου. Αναφερόμενος στο νέο κράτος, την Κυπριακή Δημοκρατία, ο ομιλητής αναφέρει: «αποτελεί την αφετηρίαν νέων εξορμήσεων προς εξασφάλισιν της λαϊκής ευημερίας και προόδου και ανάδειξιν της πατρίδος μας εις χώραν ευδαιμονούσα και ευνομουμένην» . Ο ομιλητής επιχειρεί επιχειρεί να επισημάνει στο ακροατήριο πόσο κρίσιμη είναι η διακύβευση διατήρησης της ανεξαρτησίας και χρήσης της ως μέσου εξασφάλισης της ευημερίας του λαού. Σε άλλο σημείο του λόγου του ο ομιλητής επαινεί το ακροατήριο, επιχειρώντας να το κάνει να αισθανθεί σπουδαίο. Να αισθανθεί ότι φέρει στις πλάτες του μία ιστορική αποστολή. Παράδειγμα: «μέσα εις το ταραχώδες τούτο περιβάλλον καλούμεθα να διαδραματίσωμεν τον ρόλο του συναρμοστού και του συμφιλιωτού. [...] Εν τη εννοία ταύτη ο ρόλος της Δημοκρατίας της Κύπρου θα είναι τεράστιος, και η αποστολή της σπουδαία και 37. Στην Ιλιάδα του Ομήρου ο ασήμαντος Θερσίτης παρουσιάζεται ζωντανά και παραστατικά μέσα σε δύο μόνο στίχους - 2.217-219: κουτσός, λέει ο Όμηρος ότι είναι. Αυτή η περιγραφή ζωντανεύει εικόνες μπροστά στα μάτια μας. 38. Το συμπέρασμα αυτό επιβεβαιώνεται και από τον Κρανιδιώτη, ο οποίος σημειώνει ότι στον λόγο του Μακαρίου καταβλήθηκε η προσπάθεια να δοθεί στις Συμφωνίες ο χαρακτήρας μιας αισιόδοξης αναμονής για την πορεία που το νεότευκτο κράτος θα ακολουθούσε. Βλ. Κρανιδιώτης (1981) 398-399. 39. Για τη ρητορική τεχνική της «έκφρασης»: Webb (2009).Serafim (2015) 96-108.