Εθνική Φρουρά & Ιστορία

45 ΄΄Dog Whistle Politics΄΄ ΡΗΤΟΡΙΚΗ, ΠΕΙΘΩ, ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΟ «ΝΕΝΙΚΗΚΑΜΕΝ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ» νίκη του Μαραθώνα. Δεν νομίζω ότι πρέπει να πούμε το, «νενικήκαμεν», των αρχαίων. ΑΜ: Μάλιστα να το πούμε. Να το πούμε. 23 Με αυτόν τον τρόπο ο λόγος που εκφώνησε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, όταν επέστρεψε στην Κύπρο την 1 η Μαρτίου 1959 μετά από τρία χρόνια εξορίας, απέκτησε διθυραμβικό χαρακτήρα. Αξίζει να αναφέρουμε ότι η υποδοχή που του επιφύλαξαν οι Έλληνες Κύπριοι ήταν εντυπωσιακή, με τις μαρτυρίες να κάνουν λόγο για ένα πλήθος περίπου 200.000 ανθρώπων. 24 Κατά μία έκφραση που χρησιμοποιήθηκε «άδειασε η Κύπρος». 25 Χρειάστηκε αρκετή ώρα για να μεταβεί ο Μακάριος από το αεροδρόμιο ως το παλιό αρχιεπισκοπικό μέγαρο. 26 Η ομιλία του από τον εξώστη του αρχιεπισκοπικού μεγάρου ήταν σημαντική τόσο λόγω των αναφορών της στο παρελθόν, όσο και για όσα δηλώθηκαν για το μέλλον. Ο λόγος «Νενικήκαμεν» του Μακαρίου εκφωνήθηκε, λοιπόν, σε μία κρίσιμη ιστορικοπολιτική συγκυρία. Η κυβέρνηση Καραμανλή προσπάθησε να παρουσιάσει την υπογραφή της συμφωνίας ως μεγάλη νίκη, τόσο για να κάμψει τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης όσο και για να παροτρύνει τους Κυπρίους να την αποδεκτούν πιο εύκολα. Μετά την υπογραφή, ετοιμάστηκε μεγαλειώδης υποδοχή στον Καραμανλή. Μία κωμική πτυχή της όλης ιστορίας παρουσιάζει η Μαρώ Σεφέρη (σύζυγος του ποιητή Γιώργου Σεφέρη) στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία , ημερομηνίας 16 Νοεμβρίου 2013: «Θα ήθελα να σου έλεγα πολλά για τα καμώματα τα εδώ. Προχθές ανάστατο το σπιτικό το επάνω της οδού Κυδαθηναίων. Ετοίμαζαν την ένδοξη επιστροφή του προέδρου. Πήρα ένα ταξί. Όλη η οδός Φιλελλήνων ταξί με ταμπέλες που γράφαν Καλώς ήρθες ΝΙΚΗΤΗ. Ο οδηγός του ταξί μου: «Τι είναι πάλι αυτός ο Νικήτης!». Απαντώ: «Ο Καραμανλής, όχι Νικήτης αλλά Νικητής». Ο οδηγός: «Και γιατί Νικητής; Την πήραμε την Κύπρο;». Απαντώ πως δεν ξέρω, ακόμη δεν λένε τίποτε οι εφημερίδες. Λέει: «Δεν βαριέσαι, αν ήταν τέτοιο πράγμα θα χτυπούσαν οι καμπάνες, αυτό το Νικητής είναι το κόμμα του που τα σκαρώνει». Ο κόσμος ρωτιέται, γιατί είπε στο αεροδρόμιο πως είναι η ευτυχέστερη μέρα της ζωής του, αφού εμείς κάναμε όλες τις αβαρίες» . Ο Καραμανλής, όπως μας πληροφορεί ο Σεφέρης, σχολιάζοντας τον λόγο «Νενικήκαμεν» του Μακαρίου, παραδέχεται: «έπρεπε να βρούμε τρόπο να φωνάζουμε, 23. Κρανιδιώτης (1981) 385-386. 24. Ρίχτερ (2011) 970∙ Χόλλαντ (2001) 555. Επισημαίνουμε τις διαφορετικές ερμηνείες που προκάλεσε η ένθερμη και μεγάλη σε όγκο υποδοχή του Μακαρίου. Από τον Αβέρωφ-Τοσίτσα ερμηνεύτηκε ως κάποιου είδους δημοψή- φισμα, στο οποίο έγινε αποδεκτή η υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου από τον Μακάριο. Βλ. Αβέρωφ- Τοσίτσα (1982) 251. Αντίθετα, ο Πρόξενος των ΗΠΑ στην Κύπρο Taylor Belcher επισήμανε στον Αρχιεπίσκοπο ότι ο θρίαμβος στον οποίο τιμήθηκε «υπήρξε μια εκδήλωση ευφροσύνης για την επιστροφή του και προήλθε κυρίως από την αφοσίωση στο πρόσωπό του παρά από ένα αίσθημα ευρείας ικανοποίησης για τη συμφωνία». Βλ. παράθεση στο Χόλλαντ (2001) 557. Ίδια άποψη με τον Belcher εκφράζεται και από τον Κρανιδιώτη. Βλ. Κρανιδιώτης (1981) 399. 25. Αβέρωφ-Τοσίτσα (1982) 250. 26. Χόλλαντ (2001) 555.