Εθνική Φρουρά & Ιστορία

44 ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 40 Ο ΙΟΥΛΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017 Συνεπώς, στις διαπραγματεύσεις είχαν ληφθεί υπόψη από την ελληνική κυβέρνηση και οι απόψεις του Αρχιεπίσκοπου Μακαρίου. Μετά την υπογραφή των Συμφωνιών ο Μακάριος από το Λονδίνο έδωσε πλήθος συνεντεύξεων στον ελληνικό και τον διεθνή Τύπο. Στις δηλώσεις του χαιρέτιζε την υπογραφή των Συμφωνιών, παρουσιάζοντάς αυτές ως την απαρχή μίας νέας περιόδου ελευθερίας, προόδου και ευημερίας για την Κύπρο, η οποία ταυτόχρονα προδιέγραφε τον κομβικό διεθνή ρόλο του νησιού ως παράγοντα προώθησης της ειρήνης, της προόδου και της σταθερότητας στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου. 19 Από το τέλος της Συνδιάσκεψης του Λονδίνου, στις 19 Φεβρουαρίου, μέχρι την άφιξη του Μακαρίου στην Κύπρο, την 1 η Μαρτίου 1959, 20 ο Αρχιεπίσκοπος παρατηρούσε με ανησυχία τις αντιδράσεις σε Ελλάδα και Κύπρο στο άκουσμα της υπογραφής των Συμφωνιών. Ιδιαίτερα τον προβλημάτισε η επικριτική στάση της αντιπολίτευσης προς την κυβέρνηση Καραμανλή κατά τη διάρκεια κοινοβουλευτικής συζήτησης (23-28 Φεβρουαρίου 1959). 21 Επίσης, στην Κύπρο η κοινή γνώμη υποδέχτηκε με αρκετή επιφύλαξη τις Συμφωνίες. Το κλίμα άρχισε να μεταστρέφεται και να επικρατεί ένα αίσθημα ευφορίας μόνο μετά την έναρξη της διαδικασίας απελευθέρωσης των κρατουμένων από τις φυλακές και τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως. 22 Σύμφωνα με τη μαρτυρία ενός πολύ στενού συνεργάτη του Μακαρίου, του Νίκου Κρανιδιώτη, Γενικού Γραμματέα της Εθναρχίας, τον Αρχιεπίσκοπο προβλημάτιζε σοβαρά ο τρόπος με τον οποίο θα παρουσίαζε το όλο θέμα στον λαό. Λίγο πριν την αναχώρηση από το Λονδίνο ο Ν. Κρανιδιώτης υπέβαλε στον Αρχιεπίσκοπο ένα προσχέδιο της ομιλίας που ο τελευταίος θα εκφωνούσε όταν έφθαναν στη Λευκωσία. Το ύφος που ο λογογράφος υιοθέτησε ήταν συνεσταλμένο και επιφυλακτικό. Το κύριο επιχείρημα που προέτασσε ήταν ότι δεν επετεύχθη αυτό που επιδιωκόταν (δηλαδή Ένωση), εντούτοις έγινε κατορθωτή η απελευθέρωση. Μετά από αιώνες ξένης κυριαρχίας οι Κύπριοι θα γίνονταν κύριοι του μέλλοντός τους. Ο Μακάριος μόλις διάβασε την πρώτη σελίδα ζήτησε από τον Κρανιδιώτη σημαντικές αλλαγές. Ο διάλογος που παραθέτει ο Κρανιδιώτης είναι ενδεικτικός του ύφους που επιζητούσε ο Αρχιεπίσκοπος: ΑΜ: Τι είναι αυτά; Να δώσεις διθυραμβικό χαρακτήρα στην ομιλία. Να γράψεις ένα λόγο, που να δίδει την αίσθηση της νίκης. ΝΚ: Μακαριώτατε, είναι μια κάποια λύση αυτό που πετύχαμε, βέβαια, αλλά δεν είναι και 19. Κρανιδιώτης (1981) 381. 20. Ο Αβέρωφ-Τοσίτσας υποθέτει ότι ο λόγος που ο Μακάριος καθυστέρησε την επιστροφή του στην Κύπρο σχε- τιζόταν με το γεγονός ότι ο στρατιωτικός ηγέτης της ΕΟΚΑ, ο Γεώργιος Γρίβας-Διγενής, δεν είχε εκδηλώσει δημόσια τη στάση του έναντι των Συμφωνιών. Βλ. Αβέρωφ-Τοσίτσα (1982) 244. Ο Χόλλαντ θεωρεί (μάλλον ορθότερα) ότι η απόφαση αυτή του Μακαρίου οφειλόταν αφενός στο ότι δεν επιθυμούσε να επιστρέψει στην Αθήνα εν μέσω των έντονων συζητήσεων για την επικύρωση των Συμφωνιών στο ελληνικό κοινοβούλιο και αφετέρου στο ότι το διάταγμα απαγόρευσης της εισόδου του στην Κύπρο βρισκόταν τυπικά ακόμη σε ισχύ. Βλ. Χόλλαντ (2001) 554. Για τη στάση του Γ. Γρίβα-Διγενή έναντι των Συμφωνιών βλ. Karyos (2009) 13-19. 21. Ρίχτερ (2011) 971-972. Κρανιδιώτης (1981) 382-385. Αβέρωφ-Τοσίτσα (1982) 245. 22. Ρίχτερ (2011) 970.