Εθνική Φρουρά & Ιστορία

43 ΄΄Dog Whistle Politics΄΄ ΡΗΤΟΡΙΚΗ, ΠΕΙΘΩ, ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΟ «ΝΕΝΙΚΗΚΑΜΕΝ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ» αφορούσε στην επιθυμία της κυβέρνησης Καραμανλή, ήδη από το 1955, να διασπάσει τη διπλωματική σύμπραξη της Τουρκίας με τη Βρετανία αναφορικά με το Κυπριακό. H Αθήνα θεώρησε ότι μέσω της ελληνοτουρκικής συνεννόησης η Ελλάδα δεν θα βρισκόταν πλέον στη δυσμενή θέση να αντιμετωπίζει δύο αντιπάλους ταυτόχρονα. 13 Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος συναίνεσε σε λύση ανεξαρτησίας, όταν συνειδητοποίησε τις ζοφερές συνέπειες του Σχεδίου Macmillan. Στις αρχές Σεπτεμβρίου του 1958 διαμήνυσε στον Ευάγγελο Αβέρωφ-Τοσίτσα, Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών, ότι ήταν πρόθυμος να αποδεχτεί μια λύση ανεξαρτησίας, 14 και αργότερα, μετά τις συνομιλίες στη Ζυρίχη και το Λονδίνο, υπέγραψε τη συμφωνηθείσα διευθέτηση. Έχει υποστηριχθεί ότι ο Μακάριος αποδέκτηκε τις Συμφωνίες, επειδή η ελληνική κυβέρνηση τον «παγίδευσε» και του άσκησε τρομερή πίεση, μη πληροφορώντας τον επαρκώς και φέρνοντάς τον αντιμέτωπο με ένα τετελεσμένο γεγονός. Εντούτοις, η βασισμένη σε αρχειακά δεδομένα έρευνα κατέδειξε πως η Αθήνα κρατούσε ενήμερο τον Μακάριο σε τακτά χρονικά διαστήματα για τις παρασκηνιακές συνομιλίες της ελληνικής διπλωματίας με την Τουρκία από τη σύνοδο του ΟΗΕ (στα τέλη Νοεμβρίου-αρχές Δεκεμβρίου 1958) μέχρι τις παραμονές των συνομιλιών στη Ζυρίχη, και μάλιστα ζήτησε τη γνώμη του τέσσερις φορές. 15 Οι δισταγμοί του Αρχιεπισκόπου δεν αφορούσαν στην ουσία των Συμφωνιών, αλλά σε μερικές πτυχές τους. 16 Κατά τη διάρκεια της Συνδιάσκεψης στο Λονδίνο ο Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών Selwyn Lloyd ερμήνευσε σε κάποιο σημείο τις ανησυχίες του Μακαρίου ως προσπάθεια για υπόσκαψη των όσων είχαν ήδη συμφωνηθεί από τις τρεις κυβερνήσεις. Ο Αρχιεπίσκοπος διαμαρτυρήθηκε για την «παρεξήγηση», ξεκαθαρίζοντας ότι δεν απέρριπτε τη Συμφωνία της Ζυρίχης και ότι οι αντιρρήσεις του σχετίζονταν με συγκεκριμένα σημεία του μελλοντικού συντάγματος, τα οποία θα καθιστούσαν τη λειτουργία του κυβερνητικού μηχανισμού αδύνατη. 17 Επίσης, οι δισταγμοί του ίσως οφείλονταν στη συνειδητοποίηση της κρισιμότητας, που ήταν σύμφυτη στο γεγονός της υπογραφής μίας συμφωνίας η οποία δεν ήταν ιδανική, και επιπλέον απέκλειε στο διηνεκές τον διαρκή και διακαή στόχο της ελληνοκυπριακής πλευράς, την Ένωση. 18 13. Χατζηβασιλείου (1998) 113. 14. Xydis (1973) 181. 15. Για περισσότερες πληροφορίες βλ. Χατζηβασιλείου (1998) 129∙ Παπαγεωργίου (1980) 55. Αβέρωφ-Τοσίτσα (1982) 167-176. 16. Παπαδημήτρης (1979-1980) 47-80. 17. Ό.π. 66. 18. Χατζηβασιλείου (1998) 130. Ο Ρίχτερ σημειώνει ότι οι αμφιταλαντεύσεις του Μακαρίου οφείλονταν και στο γε- γονός ότι δεν ήθελε να φέρει μόνος του την ευθύνη για την υπογραφή των Συμφωνιών, ενώ κάποιο ρόλο πρέπει να διαδραμάτισε και η έφεσή του σε παζαρέματα και μπλόφες. Επίσης, με τους τακτικισμούς του κατά τη διάρκεια της Συνδιάσκεψης ικανοποίησε τον εγωισμό ότι δεν ήταν κομπάρσος, αλλά ότι, αντίθετα, διαδραμάτισε πρωτεύοντα ρόλο. Τέλος, με τη συγκεκριμένη συμπεριφορά του θα μπορούσε να ισχυρίζεται προς τους πιθανούς επικριτές του ότι είχε προβάλει ισχυρή αντίσταση στις πιέσεις που του ασκήθηκαν από όλες τις πλευρές. Βλ. Ρίχτερ (2011) 964.