Εθνική Φρουρά & Ιστορία

31 ΟΙ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ 1958 ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ ΚΑΙ Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΗΣ ΖΥΡΙΧΗΣ ΤΟ 1959 αναλογία του πληθυσμού, σε αντίθεση με την τουρκική που αξίωνε διαμοιρασμό θέσεων αγνοώντας την κοινοτική πληθυσμιακή αναλογία. Οι θέσεις αυτές, που ήταν μια προσπάθεια υπερπήδησης των δυσκολιών και απαιτούσαν την τουρκική συναίνεση, κοινοποιήθηκαν σ’ ένα νέο γύρο συνομιλιών που άρχισε στην Άγκυρα στις 3 και 4 Ιανουαρίου 1959. Στις 3 Ιανουαρίου 1959 η τουρκική πλευρά επέμενε στο θέμα των βάσεων προτάσσοντας τον κομμουνιστικό κίνδυνο. Στην πρόταση συνάντησης των δύο πρωθυπουργών ο Έλληνας πρέσβης απαντούσε θετικά στον F. Zorlu, με την προϋπόθεση ότι η Άγκυρα θα απέσυρε το αίτημα των ελληνικών και τουρκικών βάσεων. Τότε ο F. Zorlu κάλεσε τον Έλληνα πρέσβη να συναντήσει τον Τούρκο πρωθυπουργό A. Menderes, κάτι που έγινε στις 4 Ιανουαρίου 1959 στην Κωνσταντινούπολη. Στη συνάντηση ο Έλληνας πρέσβης μετέφερε ξανά την ελληνική θέση για απόσυρση του αιτήματος περί βάσεων. Ο Τούρκος πρωθυπουργός παρέμεινε ανυποχώρητος, ζήτησε κάποιες στρατιωτικές διευκολύνσεις, ενώ στο ζήτημα των δυνάμεων ασφαλείας και του στρατού επισήμανε τη διαφωνία στο θέμα της αναλογικής κοινοτικής εκπροσώπησης. Ο Έλληνας πρέσβης παρατήρησε ότι, εφόσον δεν υπήρχε συμφωνία στον αριθμό, θα ήταν ανακόλουθο να συζητείται η κοινοτική αναλογική εκπροσώπηση. Η Τουρκία επιζητούσε διακαώς τουρκική στρατιωτική παρουσία στο νησί και διασφάλιση των τουρκοκυπριακών προνομίων που ξεπερνούσαν την πληθυσμιακή κοινοτική αναλογία. Ικανοποιημένη από την απόφαση 1287 του Ο.Η.Ε. και με το σχέδιο Macmillan να εφαρμόζεται με «ευνοϊκά τετελεσμένα» γι’ αυτήν, ανέβαζε τον πήχυ των διεκδικήσεών της. Με τη σταθερή μαξιμαλιστική της τακτική επιδίωκε να διασφαλίσει το επιδιωκόμενο, ζητώντας το μέγιστο. Η επιμονή της Τουρκίας προσέκρουε στην ελληνική αντίδραση, αφού το «Σκαρίφημα Παρισίων» δεν περιελάμβανε θέμα βάσεων. Η Ελλάδα γνώριζε ότι τυχόν κυρίαρχη τουρκική βάση στην Κύπρο θα άνοιγε τον δρόμο για περαιτέρω τουρκικές επιδιώξεις, ενώ θα έφερνε την ελληνοκυπριακή πλειοψηφία σε πολύ μειονεκτική θέση. Το διπλωματικό πάρε-δώσε συνεχιζόταν. Μετά και τη συνάντηση της 4 ης Ιανουαρίου 1959, ο Τούρκος πρωθυπουργός ζήτησε από τον Γ. Πεσμαζόγλου διευθέτηση συνάντησης με τον Έλληνα ομόλογό του. Η επιμονή της Τουρκίας καταδείκνυε την αποφασιστικότητά της να πετύχει λύση. 20 Η πιθανότητα επιτυχίας της όμως 20. Xydis, Cyprus Reluctant Republic , σελ. 374. Από τις σημειώσεις του Ευάγγελου Αβέρωφ, (Αρχείο Ευάγγελου Αβέρωφ).