Εθνική Φρουρά & Ιστορία

27 ΟΙ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ 1958 ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ ΚΑΙ Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΗΣ ΖΥΡΙΧΗΣ ΤΟ 1959 Το κυπριακό πρόβλημα διαιωνιζόταν και η σχέση της Τουρκίας με τη σύμμαχό της Ελλάδα, η οποία αντιδρούσε στο συνεταιριστικό σχέδιο Macmillan επιδεινωνόταν. Στην Κύπρο o « Black-October» 8 (μαύρος Οκτώβρης) του 1958, επακόλουθο των ελληνοκυπριακών αντιδράσεων από την υιοθέτηση του σχεδίου Macmillan, με 45 νεκρούς (29 Ελληνοκύπριοι και 16 Βρετανοί) και 370 τραυματίες, προδίκαζε ένα νέο γύρο συγκρούσεων, κάτι που η Τουρκία ήθελε να αποφύγει. Αφού το σχέδιο ήταν ένα εμπόδιο στην εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, η Άγκυρα αναδιπλωνόταν αναζητώντας τη φιλία της Αθήνας. Πέρα όμως απ’ αυτό, η Τουρκία είχε και άλλους λόγους που αιτιολογούσαν την αναδίπλωσή της. Τα ανοίγματα της Αθήνας προς την Αίγυπτο, τη Συρία, τη Γιουγκοσλαβία ακόμη και την Ιταλία, την απέκοπταν γεωγραφικά από τους υπόλοιπους νατοϊκούς εταίρους της. Η διάλυση του Συμφώνου της Βαγδάτης εξαιτίας της ιρακινής επανάστασης της 14 ης Ιουλίου 1958, σε συνδυασμό με την κακή της οικονομική κατάσταση και τον ψηλό πληθωρισμό, την έφερνε σ’ ακόμη πιο μειονεκτική θέση, με αποτέλεσμα η Άγκυρα να δεκτεί τη σύσταση των Η.Π.Α. για επίδειξη διαλλακτικότητας στο Κυπριακό. Ακόμη, η σκλήρυνση της σοβιετικής στάσης τον Νοέμβριο του 1958 από τον πρόεδρο Nikita Khrushchev για το καθεστώς του Βερολίνου κορύφωνεν τον Ψυχρό Πόλεμο και η γειτνιάζουσα με τη Σοβιετική Ένωση Τουρκία επανεκτιμούσε τη θέση της. Ως εκ τούτου, αν σε πρώτο επίπεδο η τουρκική «αιφνιδιαστική υπαναχώρηση» δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για επίλυση του Κυπριακού, σ’ ένα δεύτερο πολύ πιο σημαντικό, ενίσχυε την προσπάθεια των Η.Π.Α. να σταματήσουν από τη μια τη διεθνοποίησή του, που διατάρασσε τις σχέσεις των νατοϊκών συμμάχων, και από την άλλη να ενισχύσουν την αντικομουνιστική τους πολιτική. Η μεταστροφή της τουρκικής πολιτικής στο Κυπριακό με την ενθάρρυνση της Μεγάλης Βρετανίας 9 δημιούργησε «τα πρώτα προζύμια για την ανεξαρτησία» . 10 Έτσι, τον Φεβρουάριο του 1959, μετά την πάροδο δύο μηνών από τη μέρα που ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών κάλεσε τον Έλληνα ομόλογό του να σχεδιάσουν κάτι για το Κυπριακό και με τη συγκατάθεση του Μακαρίου, συνομολογήθηκαν οι συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου. Ποιες όμως υπήρξαν οι συζητήσεις που προηγήθηκαν σχετικά με το θέμα που η παρούσα έρευνα εξετάζει και γιατί τελικά συμφωνήθηκε η σύσταση στρατού 2.000 ανδρών, αλλά και η δημιουργία Τριμερούς Στρατηγείου με συμμετέχουσες χώρες τις Ελλάδα, Τουρκία και Κύπρο; Μετά τις δύο άτυπες συναντήσεις της 4 ης και 6 ης Δεκεμβρίου ο δρόμος είχε ανοίξει για συνέχιση και εμβάθυνση των συνομιλιών. Ο Ευ. Αβέρωφ επέστρεψε στην Αθήνα 8. Holland, Britain and the Revolt in Cyprus, 1954 - 1959 , σελ. 290. 9. Crawshaw, The Cyprus Revolt , σελ. 340, Macmillan, Riding the Storm 1956 - 1959 , σελ. 689. 10. Αβέρωφ, Ιστορία Χαμένων Ευκαιριών , σελ. 141.