Εθνική Φρουρά & Ιστορία

127 ΜΟΡΦΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ, ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΝΕΤΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΗ ΚΡΗΤΗ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 16 ο ΑΙΩΝΑ Μία άλλη παράμετρος που επέδρασε στη διαμόρφωση του κοινωνικού πλαισίου κατά την ύστερο-βενετική περίοδο συνδέεται και με τη συχνή έξαρση των λοιμών αυτήν την εποχή, οι οποίοι αποδεκάτιζαν τον πληθυσμό. Τέτοιοι λοιμοί 37 παρατηρούνται στην Κρήτη στον 16 ο αιώνα, στα 1522-1553 στο Ρέθυμνο και τρία χρόνια μετά στα 1556 στα Χανιά με μεγάλες ανθρώπινες απώλειες (περίπου 3.000 άνθρωποι). 38 Το 1558, καθώς και τα έτη 1575-1577, λοιμοί επηρεάζουν καταστροφικά την αγροτική παραγωγή, με αποτέλεσμα, εκτός του αποδεκατισμού που υπέστη ο πληθυσμός του νησιού, να υπάρξει και σιτοδεία στους εναπομεί- ναντες κατοίκους, ενώ κατά το 1581 μόνο στην πόλη των Χανίων πέθαναν 1.700 άτομα. 39 Η σημαντικότερη, ωστόσο, επιδημία στην Κρήτη ήταν κατά τα έτη 1592 μέχρι το 1595, 40 που είχε ως απότοκο στα μέσα Ιουνίου του 1592 ν’ αδειάσει ο Χάνδακας από κόσμο, ο οποίος φοβόταν την εξάπλωση της ασθέ- νειας, και να στραφεί προς την ενδοχώρα, στην ύπαι- θρο, μεταφέροντας έτσι εκεί την πανώλη. 41 Οι απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό υπήρξαν τεράστιες και προ- σέγγισαν τις 15.000 περίπου, 42 ενώ κατ’ άλλους μόνο στον Χάνδακα έφτασαν τις 17.270. 43 Οι επιδημίες της πανώλης υπήρξαν τραγικές για το νησί και οδήγησαν στην αποστέρηση του παραγωγικού ιστού από μεγάλο αριθμό ατόμων, τα οποία είτε χάθηκαν στη δίνη της αρρώστιας, είτε μετανάστευσαν, προκειμένου ν’ αποφύγουν τον θάνατο και την καταστροφή. Η Βενετία με τη σειρά της 37. Θ. Δετοράκης, «Η πανώλη εν Κρήτη. Συμβολή εις την ιστορία των επιδημιών της νήσου», Επιστημονικὴ Επετηρὶς της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών ΚΑ’ , Αθήναι 1970, σσ. 118-136 και στο Βενετοκρη- τικά Μελετήματα (1971-1994), Ηράκλειο 1996, σσ. 13-36. 38. Πρ βλ. Θ. Δετοράκη, «Η πανώλη εν Κρήτη…», ό.π., σ. 21. 39. Πρ βλ. Costas Tsiamis, Thalassinou Eleni, Poulakou-Rebelakou Effie, Tsakris Athanasios, Hatzakis Angelos, “The Venetian Lazarettos of Candia and the Great Plague (1592-1595)”, Lein fezionin ella Storia del la Medicina 22 , No 1 (2014), σ. 73α. 40. Α. Μαρμαρέλη-Δρακάκη, «Ο Λοιμός του 1592-1595 στο Χάνδακα», ό.π., σσ. 549-564. 41. Αυτόθι, σσ. 552-553. Βλ. Κυρ. Σιμόπουλου, Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα 1500-1700. Δημόσιος και ιδιωτικός βίος, λαϊκός πολιτισμός, Εκκλησία και οικονομική ζωή, από τα περιηγητικά χρονικά , τόμ. Α2, 11 η έκδ., Αθήνα 2016, σ. 435. 42. Θ. Δετοράκης, «Η πανώλη εν Κρήτη…», ό.π., σσ. 25-26. 43. Α. Μαρμαρέλη-Δρακάκη, ό.π., σσ. 562-563. Ο Χάνδακας επί Ενετοκρατίας, πρωτεύουσα και το σημαντικότερο λιμάνι της Κρήτης.