Εθνική Φρουρά & Ιστορία

125 ΜΟΡΦΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ, ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΝΕΤΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΗ ΚΡΗΤΗ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 16 ο ΑΙΩΝΑ φεουδαρχικού συστήματος της πρώιμης περιόδου, δραστηριοποιούνταν και ένας σημαντικός αριθμός ατόμων της μεσαίας αστικής τάξης, που αναζητούσε ευκαιρίες εύκολου πλουτισμού και κοινωνικής ανέλιξης, επενδύοντας σε οικονομικές δραστηριότητες κατά βάση αγροτικές στην ενδοχώρα και χρηματοδοτώντας ξεπεσμένους φεουδάρχες, ενώ σε δυσμενέστερη θέση βρίσκονταν οι ακτήμονες αγρότες, οι οποίοι υφίσταντο όλες τις αυθαιρεσίες των οικονομικά ισχυρών. 28 Οι χωρικοί με τη σειρά τους διακρίνονταν σε «άγραφους» ( agrafi ), «απελεύθερους» ( franchi ) και σε «παροίκους» ( villaniparici ), που ήταν και οι περισσότεροι, οι οποίοι δούλευαν στα κτήματα του δημοσίου ή των ιδιωτών, κατέβαλλαν φόρους (ακρόστιχο, καπνικό) και ήταν υποχρεωμένοι σε αγγαρείες [οι επονομαζόμενοι «αγγαρικοί» ( angarici )], 29 με βαρύτερη εκείνη να υπηρετούν στις βενετικές γαλέρες. 30 Οι δύσκολες αυτές συνθήκες καθώς και η αρχική σκληρή στάση των Βενετών απέναντι στους Ορθοδόξους οδήγησαν σε αρκετές επαναστάσεις κατά τον 13 ο και 14 ο αιώνα, οι οποίες όμως σταδιακά περιορίστηκαν τους επόμενους αιώνες, με αποτέλεσμα να επέλθει κατά τον 16 ο αιώνα ένας αναγκαίος συμβιβασμός με την 28. Πρβλ. Κ. Λαμπρινού, «Κοινωνική συγκρότηση στην ύπαιθρο», ό.π., σσ. 120, 133. Βλ. επίσης του ιδίου, «Οι κάτοικοι της κρητικής υπαίθρου κατά τον 16 ο και 17 ο αιώνα. Κοινωνικο-πολιτικά γνωρίσματα και πρακτικές εκπροσώπησης», Θησαυρίσματα 32 (2002), σσ. 97-151. 29. Οι «αγγαρικοί» ( angarici ) ήταν οι παρίες της περιόδου της βενετοκρατίας, υποχρεωμένοι να δουλεύουν σε δημόσια έργα, όπως το κτίσιμο τειχών στις πόλεις, ενώ την επαχθέστερη και πιο επικίνδυνη αγγαρεία αποτελούσε η υπηρεσία ως κωπηλάτη στις βενετικές γαλέρες, απ’ όπου πολλοί δεν επέστρεφαν ποτέ. Πρβλ. και βλ. Κ. Λαμπρινού, «Κοινωνική συγκρότηση στην ύπαιθρο»,ό.π., σ. 136. 30. Πρβλ. Χρ. Μαλτέζου, «Η Κρήτη στη διάρκεια της περιόδου της Βενετοκρατίας (1211-1669)», ό.π., σ. 115. Βλ. σχ. Ει. Αρτέμη, «Η σχέση των Ελλήνων με τους Βενετούς και τους άλλους Δυτικούς Ευρωπαίους…», ό.π., σσ. 7-9. Η τελική διοικητική διαίρεση της Κρήτης μέχρι και την πτώση της σε territoria.