Εθνική Φρουρά & Ιστορία

123 ΜΟΡΦΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ, ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΝΕΤΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΗ ΚΡΗΤΗ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 16 ο ΑΙΩΝΑ συμφιλιώσει τα συμφέροντά της με τις τοπικές συνθήκες, ώστε να εξασφαλίσει την ειρηνική συνύπαρξη της βυζαντινής παράδοσης και του δυτικού δικαίου. 14 Το γεγονός αυτό είχε ως συνέπεια τη χαλάρωση των θρησκευτικών περιορισμών εις βάρος των Ορθοδόξων και την παροχή δικαιωμάτων, χωρίς βέβαια ν’ αφήνεται ποτέ από τους Βενετούς να δημιουργηθεί στους Έλληνες του νησιού η οποιαδήποτε εντύπωση ή ελπίδα διοικητικής και κοινωνικής εξίσωσης ή απόλυτης ελευθερίας. Ωστόσο, αυτή η χαλάρωση της καταπιεστικής πολιτικής σε συνδυασμό με τη σταδιακή αλλαγή προσέγγισης των τοπικών προβλημάτων και αναγκών είχε θετικά αποτελέσματα, διαμορφώνοντας συνθήκες ειρηνικής συμβίωσης. Από το σύνολο των βενετικών αποικιών η Κρήτη αποτέλεσε την πρώτη περίπτωση διοικητικής οργάνωσης με πυραμίδα. 15 Σε σχέση με την κοινωνική διαστρωμάτωση το θρησκευτικό δόγμα, τουλάχιστον στην ύστερη περίοδο της βενετικής κυριαρχίας, δεν συνιστούσε αναγκαίο όρο για τον προσδιορισμό της κοινωνικής ταυτότητας των προσώπων στην κρητική κοινωνία, 16 ενώ η προσπάθεια κατευνασμού της λαϊκής δυσαρέσκειας λόγω της κακοδιαχείρισης και της αυθαιρεσίας των ενετικών αρχών -κυρίως στην ύπαιθρο με την εφαρμογή ριζικών μεταρρυθμίσεων- εντάθηκε μετά το 1571 λόγω της κατάληψης της Κύπρου από τους Οθωμανούς. 17 Πάγια πολιτική της βενετικής εξουσίας ήταν ο μερικός εποικισμός κάθε περιοχής που περιερχόταν στην κατοχή της, ώστε να αποτελέσει ισχυρό έρεισμα ευμενώς διακείμενο απέναντι στη νέα διοικητική δομή. 18 Μέρος αυτής της πολιτικής υπήρξε και η αποστολή εποίκων 19 στην Κρήτη κατά τα επόμενα της κατάληψης χρόνια (1212, 1222, 1252). 20 Οι νέοι αυτοί κάτοικοι, οι οποίοι ανήκαν τόσο στις τάξεις των ευγενών 21 - ιπποτών και φεουδαρχών ( nobiliveneti, feudati ) -που αποτελούσαν την ανώτατη κοινωνική βαθμίδα- όσο και σε ’κείνη των «πεζών» , 22 εγκαταστάθηκαν ως 14. Πρ βλ. Χ. Μαλτέζου, «Ο Ελληνισμός κατά την υστεροβυζαντινή περίοδο (1204-1453» , Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμ. 9, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1979, σ. 246β-247α. Βλ. Χρ. Μαλτέζου, «Ιστορία της Βενετοκρατούμενης Κρήτης. Ζητήματα έρευνας», Πεπραγμένα του Ζ΄ Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου , τόμ. Β΄, Ρέθυμνο, 1995, σ. 538. 15. Χαρ. Γάσπαρης, «Μητροπολιτική εξουσία και αξιωματούχοι των αποικιών, ο καπιτάνος Κρήτης (14 ος - 15 ος )», Σύμμεικτα , 12, (1998), σσ. 171-183. 16. Κ. Λαμπρινός, «Αποσκίρτηση από το λατινικό δόγμα και αντίκτυπος στην κοινωνική θέση, στερήσεις τίτλων βενετικής ευγενείας, Κρήτη τέλη 16 ου - 17 ος αιώνας», Θησαυρίσματα 35 (2005), σ. 302. 17. Πρ βλ. Κ. Λαμπρινού, «Κοινωνική συγκρότηση στην ύπαιθρο», στο συλλογικό τόμο Βενετοκρατούμενη Ελλάδα . Προσεγγίζοντας την ιστορία τη ς, επιστ. διεύθυνση Χρύσα Μαλτέζου, τόμ. 1, Αθήνα-Βενετία 2010, σσ. 139, 146. 18. Πρ βλ. Στ. Ξανθουλίδη, Επίτομος ιστορία της Κρήτης από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ’ ημάς , Αθήναι, 1909, σσ. 78-79. 19. Πρ βλ. Χρ. Μαλτέζου, «Παρατηρήσεις στον θεσμό της βενετικής υπηκοότητας. Προστατευόμενοι της Βενετίας στον λατινοκρατούμενο ελληνικὸ χώρο (13 ος -15 ος αι.)», Σύμμεικτα 4 (1981),σ. 7. Για τον αριθμό γενικά των Λατίνων που εγκαταστάθηκαν στον ελληνικό χώρο τον 13 ο και 14 ο αι. βλ. F.Τhiriet, Recherches sur le nombre des "Latins" immigrés en Romanie gréco-vénitienne aux XlIIe - XlVe siècles , Mélanges Ivan Dujcev, Paris 1979, σσ. 421-436. 20. Πρ βλ. Στ. Ξανθουλίδη, Επίτομος ιστορία της Κρήτης… , ό.π. 21. Περισσότερα για την κρητική «ευγένεια» βλ. Κ. Λαμπρινού, « Η εξέλιξη της κρητικής ευγένειας στους πρώτους αιώνες της βενετοκρατίας», Θησαυρίσματα 26 (1996), σσ. 206-224. 22. Πρ βλ. Στ. Ξανθουλίδη, Επίτομος ιστορία της Κρήτης… ,ό.π., σσ. 78-79˙ Χρ. Μαλτέζου, «Η Κρήτη στη διάρκεια της περιόδου της Βενετοκρατίας (1211-1669)» , ό.π., σσ. 114-115.