Καλλιέργεια εθελοντισμού και ενεργού πολίτη στα σχολεία

47. Υπάρχουν τρία είδη ικανοτήτων, τα οποία είναι απαραίτητα για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη μιας ομάδας. (α) άτομα με τεχνικές ή διαχειριστικές ικανότητες που ασχολούνται με την υλοποίηση των εργασιών της. (β) άτομα με ικανότητες που σχετίζονται με την επίλυση προβλημάτων και τη λήψη αποφάσεων, τα οποία βοηθούν την ομάδα να αναγνωρίσει τα προβλήματα, να καθορίσει τις προτεραιότητες, να εκτιμήσει τις εναλλακτικές λύσεις και να φτάσει στη λήψη αποφάσεων. (γ) άτομα με διαπροσωπικές ικανότητες, τα οποία αντιμετωπίζουν τις συγκρούσεις, ώστε να παρέχουν στήριξη στην ομάδα. Σημειώνεται ότι τα μέλη της ομάδας μπορεί να μην έχουν όλες τις πιο πάνω ικανότητες. Ωστόσο, καθώς η ομάδα αναπτύσσεται, δοκιμάζεται και ωριμάζει, τα άτομα που την απαρτίζουν αποκτούν ολοένα και περισσότερες από τις προαναφερθείσες ικανότητες. Τα χαρακτηριστικά των ομάδων: ● Μέγεθος της ομάδας: επιδρά στην απόδοση και στον βαθμό συμμετοχής των μελών στο σχέδιο. ● Δομή της ομάδας: αναφέρεται στην ιεραρχία και την κατανομή των ρόλων μέσα σε αυτή. ● Κοινωνικοί κανόνες της ομάδας: αφορά τις κοινά αποδεκτές στάσεις, συμπεριφορές και αντιλήψεις που υιοθετεί η ομάδα για να λειτουργήσει. ● Συνοχή της ομάδας: σχετίζεται με τον βαθμό αλληλεπίδρασης που υπάρχει μεταξύ των μελών της, κατά πόσο συμμερίζονται τους ίδιους στόχους και κατά πόσο έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Στάδια ανάπτυξης της ομάδας: ● Στάδιο σχηματισμού: σε αυτή τη φάση του προσανατολισμού τα μέλη γνωρίζονται μεταξύ τους, προσδιορίζουν τους στόχους και τους τρόπους επίτευξής τους. ● Στάδιο ανακατατάξεων: είναι η φάση κατά την οποία μπορεί να προκύψουν συγκρούσεις σχετικά με την ηγεσία, τον καταμερισμό αρμοδιοτήτων, τις προτεραιότητες της ομάδας. ● Στάδιο ομαλοποίησης: αποτελεί το στάδιο συνεκτικότητας της ομάδας καθώς τα μέλη αποδέχονται τους ρόλους και τις αρμοδιότητές τους και γεννιέται αμοιβαία εμπιστοσύνη και συνεργασία μεταξύ τους. ● Στάδιο απόδοσης: είναι το στάδιο ωριμότητας κατά το οποίο τα μέλη είναι ικανά να εκτελούν αποτελεσματικά τα καθήκοντα που έχουν αναλάβει και να έχουν αποτελέσματα. ● Στάδιο διάλυσης: όταν η διάρκεια του σχεδίου είναι καθορισμένη και εκπληρώνονται οι στόχοι, αυτό είναι το στάδιο όπου η ομάδα διαλύεται και το κάθε μέλος έχοντας αποκτήσει εμπειρία από τη συμμετοχή του στην ομάδα ενδέχεται να ενταχθεί σε άλλες ομάδες. Αφού προσδιορίσετε τον σκοπό και τις γενικές κατευθυντήριες γραμμές του σχεδίου σας, προσπαθήστε να κατανείμετε τις αρμοδιότητες ανάμεσα στα παιδιά. Ρωτήστε τα τι νομίζουν ότι είναι ικανά να κάνουν και τι τους αρέσει να κάνουν. Φτιάξτε υποομάδες και ζητήστε τους να ορίσουν υπευθύνους. Δώστε τους οδηγίες και συμβουλές αλλά αφήστε τα να αναλάβουν πρωτοβουλίες.