Η αποποίηση της κοινωνικής ευθύνης για συλλογική αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών, εκφράζεται στον λόγο των ΜΜΕ μέσα από την τάση να «ψυχολογικοποιείται» η βία. Οι εκφράσεις «αρρωστημένη ζήλια», «εν βρασμώ ψυχής ο δράστης» ή «έγκλημα πάθους», απαντώνται συχνά στα ΜΜΕ. Έτσι προβάλλονται ιατρικοί-ψυχολογικοί παράγοντες με αποτέλεσμα η νομική ευθύνη του ατόμου να αφαιρείται από τον δημόσιο λόγο. Με αυτό τον τρόπο τα μέσα μετατοπίζουν το πρόβλημα από το κοινωνικό και νομικό πλαίσιο, στο οποίο ανήκει ή θα έπρεπε να ανήκει, σε πρόβλημα εγκλήματος τιμής, διαπροσωπικής σχέσης ή ψυχιατρικού περιστατικού, πρακτική η οποία μας απομακρύνει από την αντιμετώπιση του φαινομένου στη ρίζα του. Επιπρόσθετα, κατά την ειδησεογραφική κάλυψη περιστατικών βίας κατά των γυναικών, τα ΜΜΕ τείνουν να μεταφέρουν την ευθύνη της βίας κατά των γυναικών από τον δράστη στο θύμα ελαφρύνοντας έτσι την ευθύνη του δράστη. Η φεμινίστρια γλωσσολόγος Τζούλια Πενέλοπε θέλοντας να παρουσιάσει σχηματικά την πρακτική της μετατόπισης της ευθύνης από τον θύτη στο θύμα ανέλυσε τη χρήση της παθητικής φωνής με το εξής παράδειγμα: Το πραγματικό γεγονός είναι ότι «ο Τζον χτύπησε τη Μαίρη». Όταν αυτό το γεγονός μεταφέρεται στον λόγο με τη χρήση της παθητικής φωνής καταλήγει στο «η Μαίρη είναι μία χτυπημένη γυναίκα». Έχουμε μαρτυρήσει πάρα πολλά ανάλογα περιστατικά στον λόγο των κυπριακών ΜΜΕ, όπου ο θύτης εξαφανίζεται και μαζί εξαφανίζεται και η ποινική του ευθύνη. Από την εφημερίδα Φιλελεύθερος (20 Ιουνίου 2016): «Την βίασαν σε μπυραρία, μετέβη σε ντίσκο και την βίασαν και εκεί!». Ο τίτλος του πιο πάνω άρθρου αφήνει την αίσθηση μιας βιασμένης γυναίκας που μετέβηκε κάπου όπου βιάστηκε. Η έμφαση είναι στη γυναίκα που βιάστηκε και όχι στο ποινικό αδίκημα του βιασμού και στους δράστες του. Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα μετάβασης της ευθύνης προς το θύμα από τα κυπριακά ΜΜΕ είναι «Η απολογία του δολοφόνου της Ανθής: Έτσι τη σκότωσα - έβρισε τη μάνα μου» διαδικτυακή πύλη CYtoday (17 Ιανουαρίου 2016). Η περίληψη της λεπτομέρειας του λεκτικού διαπληκτισμού του ζευγαριού αφήνει την αίσθηση ότι το θύμα είχε κάποια ανάμειξη, σαν να το προκάλεσε. Το άρθρο, όπως γίνεται συχνά στα μέσα, συνεχίζει με μια σχεδόν κινηματογραφική και σκανδαλοθηρική απεικόνιση των λεπτομερειών περιστατικών βίας που αποπροσανατολίζουν από τη νομική ευθύνη του δράστη. Όμως, η αφαίρεση της ζωής είναι ένα τέτοιο γεγονός το οποίο εξαλείφει τις λεπτομέρειες οποιουδήποτε διαπληκτισμού. Έχει πράγματι νόημα να ξέρουμε τι του είπε πριν τη σκοτώσει; Τα πιο πάνω αποτελούν μερικά παραδείγματα μόνο από τους δεκάδες τρόπους με τους οποίους οι αναπαραστάσεις των περιστατικών βίας κατά των γυναικών στα ΜΜΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ 61

RkJQdWJsaXNoZXIy MzU4MTg0